«بتن ریزی» (Concrete Pouring)، فرآیندی است که در آن، بتن تازه توسط تجهیزات انتقال به درون قالب ریخته می‌شود. این فرآیند نیازمند نظارت و کنترل مناسب برای دستیابی به یک بتن با کیفیت است. بتن ریزی هر یک از عضوهای سازه‌ای، روش مخصوص به خود را دارد.
پارامترهای موثر بر کیفیت بتن ریزی عبارت هستند از:
- زمان گیرش بتن
- تشکیل درز سرد
- الگوی بتن ریزی
- ارتفاع سقوط آزاد
- کنترل دما
- تراکم بتن
تاثیر زمان گیرش بر کیفیت بتن ریزی چیست؟
توجه به زمان گیرش اولیه و نهایی در حین بتن ریزی بسیار ضروری است. به طور کلی، زمان گیرش اولیه بتن حدود 45 تا 60 دقیقه است. البته امکان تغییر این زمان با اضافه کردن افزودنی‌های مخصوص در هنگام اختلاط بتن وجود دارد. به دلیل تاثیر مستقیم زمان گیرش بر روی مراحل قبل و بعد از بتن ریزی (انتقال تا تراکم)، میزان این پارامتر را باید توسط آزمایش‌های مربوطه اندازه‌گیری کرد.
به طور کلی، در صورتی که اسلامپ بتن پیش از شروع عملیات بتن ریزی کم‌تر از میزان مقرر باشد، باید از مصرف آن خودداری شود. اضافه کردن دوغاب (معمولی یا با افزودنی روان‌کننده) تنها با اجازه دستگاه نظارت و در صورت عدم گذر نسبت آب به سیمان از حداکثر مقدار مجاز امکان‌پذیر است.
تاثیر درز سرد بر کیفیت بتن ریزی چیست؟
تشکیل درزها یا اتصالات سرد، یکی از مسائلی است که باعث افت کیفیت بتن ریزی و کاهش مقاومت عضوهای سازه‌ای می‌شود. این مشکل زمانی پیش می‌آید که بتن ریزی پس از گیرش بتن ریخته شده در مرحله قبلی صورت گیرد. به همین دلیل، همیشه باید بتن ریزی را پیش از شروع گیرش اولیه انجام داد.
تاثیر الگوی بتن ریزی بر روی کیفیت بتن ریزی چیست؟
در هنگام ساخت سازه‌ها یا عضوهای بتنی بزرگ، بتن ریزی معمولا بر اساس یک الگو و توالی خاص صورت می‌گیرد. الگوی مناسب بتن ریزی به منظور جلوگیری از تشکیل درز سرد انتخاب می‌شود. بتن ریزی باید به صورت سریع و پیوسته در محدوده‌های از پیش تعیین شده انجام شود.
روند بتن ریزی باید به گونه‌ای باشد که بتن در حین ریختن، خاصیت خمیری خود را حفظ کرده و فضای خالی بین میلگردها را به خوبی پر کند. به علاوه، سطح بتن ریخته شده باید به صورت لایه‌های افقی و تراز باشد.
تاثیر ارتفاع سقوط آزاد بر کیفیت بتن ریزی چیست؟
ارتفاع سقوط آزاد بر روی جداشدگی بتن تاثیر می‌گذارد. محدوده مناسب این ارتفاع در استانداردهای مختلف متفاوت است. به طور کلی، ارتفاع 90 تا 150 سانتی‌متر می‌تواند، فاصله خوبی بین نقطه رها شدن مخلوط بتن از انتهای وسیله انتقال تا کف محل بتن ریزی باشد.
در مجموع، بتن باید تا حد امکان نزدیک به محل نهایی خود ریخته شود تا از جدایی دانه‌ها بر اثر جابجایی مجدد جلوگیری شود.
تاثیر دما بر روی کیفیت بتن ریزی چیست؟
از آنجایی که انتظار می‌رود گیرش اولیه حدود 45 تا 60 دقیقه پس از بتن ریزی شروع شود، میزان دما بر روی فرآیند گیرش تاثیرگذار خواهد بود. کنترل تغییرات دمایی و جلوگیری از افزایش ناگهانی دما باید با توجه به حجم بتن ریزی مورد توجه قرار گیرد. در صورت عدم کنترل مناسب دما، امکان ایجاد ترک‌های داخلی و سطحی وجود خواهد داشت. در هنگام بتن ریزی در هوای سرد، اضافه کردن مواد حباب‌زا برای ساخت بتن هوادار (مانند فوم بتن یا بتن اتوکلاو) الزامی است.
علاوه بر موارد بالا، تراکم نیز تاثیر زیادی بر روی کیفیت بتن ریزی دارد. به دلیل اهیمت بالای تراکم، این پارامتر معمولا به عنوان یک مرحله مجزا در فرآیند بتن ریزی در نظر گرفته می‌شود.