«بتن معماری پیش ساخته» (Architectural Precast Concrete)، در کارخانه و به صورت کاملا کنترل شده ساخته میشود. بتن اکسپوز پیش ساخته، دارای ابعاد متنوع و روشهای ساخت متفاوت با بتنهای پیش ساخته معمولی است. به دلیل استفاده در معماری ساختمان، پرداخت این نوع بتن توسط روشهایی نظیر اسیدکاری، واش بتن، سندبلاست، برس زنی، چکشکاری یا تزریق رنگدانه صورت میگیرد. قطعات بزرگ بتن اکسپوز پیش ساخته با عنوان پنل و قطعات کوچک آن با عنوان تایل (کاشی) شناخته میشوند.
از مزایای این روش میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- سفارش پنلها در ابعاد دقیق و متناسب با سطح مورد نظر
- سرعت اجرای بالا
- به حداقل رسیدن هدر رفت مصالح
- تولید بتنی با کیفیت بالاتر (چگالی و مقاومت مناسب)
- تنوع رنگ، پرداخت، رویه، شکل و اندازه
- کاربری چندگانه پنلها به عنوان عضوهای سازهای و تزئینی
بتن اکسپوز پیش ساخته به صورت خودنگهدار یا متصل به اسکلت سازه اجرا میشود. هر چه چگالی بتن مورد استفاده پایینتر باشد، قابلیت خودنگهداری آن بیشتر خواهد بود. پنلهایی با ضخامت حدود 150 میلیمتر معمولا به گونهای طراحی میشوند که طول آنها فاصله بین دو ستون یا کف مجاور را پوشش دهد. این طراحی، مسئله نگهداری از پنل را برطرف میکند.
ساخت پنلهای پیش ساخته بتن اکسپوز توسط قالبهای مخصوص چوبی یا شیشهای انجام میگیرد. در برخی از موارد، پیش از بتنریزی، قفسههای آرماتور درون قالب جانمایی میشوند. پنلها را میتوان به گونهای ساخت که امکان اتصال راحت و مناسب آنها به المانهای دیگر نظیر لایههای عایق و پنجرهها وجود داشته باشد. پس از قالببرداری، سطح بتن اکسپوز با استفاده از روشهای مختلف پرداخت میشود تا به ظاهر مورد نظر برسد.
پس از انتقال پنلهای پیش ساخته به محل پروژه، با توجه به ابعاد و وزن، جانمایی آنها توسط دست، جرثقیل یا دیگر تجهیزات جابجایی صورت میگیرد. اگر سازه برای استفاده از بتن اکسپوز طراحی شده باشد، نیازی به نصب داربست برای جانمایی و اتصال پنلها به سازه وجود ندارد. در این شرایط، پنلها به راحتی در محل طراحی شده تنظیم میشوند.