تاریخچه کولوسئوم
کـولوسئوم، یا آمفی تئاتر فلاویان، یکی از شاهکارهای معماری دوران باستان روم است که در قلب شهر رم قرار دارد. ساختمان کولوسئوم در زمان حکومت امپراتوری روم ساخته شده و برای برگزاری بازی‌های رزمی، نمایش‌های شکار و حیوانات، بازی‌های هیجان‌انگیز و نمایش‌های سیاسی و دینی مورد استفاده قرار می‌گرفته است. این ساختمان در حدود ۸۰ سال پس از تأسیس شهر رم و در سال ۷۰ میلادی به دستور امپراتور وسپاسین با اهداف سیاسی، نمایشی و تفریحی ساخته شد.
طراحی و ساخت کولوسئوم به عهده یکی از برجسته‌ترین مهندسان و معماران دوران باستان روم به نام ژنرال فلاویان بود. ساختمان کولوسئوم به صورت بیضی شکل با چهار برج و ۸۰ درب ورودی ساخته شده است و از سنگ آهک و آجر ساخته شده است. بالای ساختمان کولوسئوم نیز برج‌هایی وجود داشت که برای پاسداری و نظارت بر فعالیت‌های درون ساختمان استفاده می‌شدند. در زمان حکومت امپراتور کنستانتین، کولوسئوم به عنوان محل برگزاری بازی‌های بزرگ با هزاران تماشاگر مورد استفاده قرار گرفت. در دوران قرون وسطی، ساختمان کولوسئوم به عنوان یک قلعه استفاده شد و در ادامه به عنوان یک مرکز بازار بزرگ و نیز به عنوان محل برگزاری رقابت‌های ورزشی و سایر رویدادهای عمومی مورد استفاده قرار گرفت. امروزه، کولوسئوم به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری برجسته شهر رم شناخته می‌شود و هر ساله هزاران گردشگر از سراسر جهان به این مکان سفر می‌کنند تا تاریخ و فرهنگ باستانی روم را بشناسند.
معماری کولوسئوم
معماری کولوسئوم یکی از شاهکارهای معماری دوران باستان روم است. این ساختمان به عنوان بزرگترین آمفی تئاتر در جهان شناخته می‌شود و به خاطر طراحی شگفت‌انگیز و قدرتمند خود به عنوان یکی از نمادهای مهم تمدن روم در تاریخ شناخته شده است. کولوسئوم شامل سه طبقه است که در طبقه اول آن، 80 ستون دایره شکل برای پشتیبانی از نیمکت‌ها و ورودی‌های شمالی و جنوبی وجود دارد. طبقه دوم و سوم از نیمکت‌های خشتی ساخته شده‌اند که حدود 50 هزار نفر ظرفیت دارد. طراحی کولوسئوم بر پایه هندسه یونانی و رومی انجام شده است. ساختمان با طرح دایره‌ای و قطر حدود 188 متر ساخته شده است. هر چه به طبقات بالاتر نزدیک‌تر می‌شوید، سبک معماری آن تغییر می‌کند و به جای ستون‌های دایره‌ی شکل، کمان‌هایی بزرگ و پشتیبانی‌هایی با سبک معماری خاص وجود دارد.
همچنین، کولوسئوم دارای سیستم برای جابجایی صحنه‌ها و نمایش‌های مختلف است. یک پوسترن به نام hypogeum یا زیرزمین، سطح اصلی را از سطح زیرین جدا می‌کرد و اجازه می‌داد تا مردمی که در آنجا کار می‌کردند، به طور راحتی از یک جای به جای دیگر منتقل شوند. همچنین، سیستم حمل‌ونقل و انتقال آب و هوا نیز در طراحی کولوسئوم در نظر گرفته شده است. به طور کلی، طراحی کولوسئوم، کاملاً به شیوه‌های معماری دوران باستان روم متناسب است. این ساختمان در واقع شامل سه بخش اصلی است که شامل پایه، بدنه اصلی و سقف است. پایه این ساختمان شامل 80 کلون و چهار سطح است که به طول و عرض یکدیگر معادل هستند. این کلون‌ها از یکدیگر با ستون‌هایی با شکل دایره‌ای جدا شده‌اند که به شکل دو دایره متصل به یکدیگر هستند.
بدنه اصلی کـولوسئوم شامل یک دایره بزرگ با یک حفره مرکزی است که در آن نبردها برگزار می‌شدند. این حفره با عرض 88 متر و طول 54 متر، برای نگهداری حیوانات و مبارزان مسلح آماده شده بود. این حفره از ۵۲ سطر صندلی برای تماشاچیان در اطراف آن بهره می‌برد که بیش از ۷۰ هزار نفر را می‌توان در آن جا نشسته دید. علاوه بر این، بالای بدنه اصلی یک سقف کشیده شده است که به عنوان سایر بخش‌های کولوسئوم، از سنگ آهک سفید و بلوط درختان ساخته شده است. یکی از ویژگی‌های معماری کولوسئوم، استفاده از معماری بتنی است که برای آن زمان نوین بود. استفاده از بتن به عنوان ماده‌ی سازنده‌ی کولوسئوم، برای نخستین بار در تاریخ معماری دیده می‌شود و به دلیل اینکه مقاومت بالایی دارد، اجازه داد که این ساختمان به مدت ۲۰۰۰ سال وجود داشته باشد. به طور کلی، طراحی کولوسئوم، اثر ترکیبی از معماری کلاسیک رومی با استفاده از تکنیک‌های جدید معماری در آن زمان بوده است.
اهمیت فرهنگی کولوسئوم
کـولوسئوم یکی از نمادهای شناخته شده و مهم دوران باستان روم بوده است. با وجود اینکه این ساختمان برای برگزاری بازی‌های جنگی و نمایش‌های خشن طراحی شده بود، اما امروزه به عنوان یکی از محل‌های گردشگری مهم در رم شناخته می‌شود و تماشای آن برای هر گردشگری که به این شهر سفر می‌کند، اجتناب‌ناپذیر است. کولوسئوم برای توریست‌ها یک محل باستانی شگفت‌انگیز است که تاریخ و فرهنگ دوران باستان روم را بازتاب می‌دهد. بازدید از این ساختمان باستانی، توریست‌ها را به یک سفر در زمان بازمی‌گرداند و تجربه ای بی‌نظیر از فرهنگ و تاریخ روم را برای آنها به ارمغان می‌آورد. همچنین، کولوسئوم به عنوان یکی از محل‌های مهم تاریخی و فرهنگی جهان، در لیست میراث جهانی یونسکو قرار دارد و به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری مهم رم، هر ساله بیش از 6 میلیون نفر از سراسر دنیا را به خود جذب می‌کند.
علت ساخت کولوسئوم
ساخت کولوسئوم چند دلیل عمده داشت که در اینجا به آنها اشاره خواهیم کرد:
اولین دلیل به شکل عمومی، نشان دادن قدرت و بزرگی امپراتوری روم بود. ساخت کولوسئوم در دوره حکومت امپراتوران روم، به خصوص در زمان فلاویان، نشان دهنده برتری فرهنگ رومی بر سایر فرهنگ‌ها بود. با نمایش بازی‌های مسابقاتی و نبرد‌های جنگی در کولوسئوم، نشان داده می‌شد که امپراتوری روم برتری و پیروزی را بر دیگر فرهنگ‌ها دارد. دلیل دیگر، اهمیت اقتصادی بود. ساخت کولوسئوم باعث ایجاد کار و اشتغال در منطقه شده و همچنین گردشگران زیادی را به رم جذب می‌کرد. این بازاریابی در زمان حکومت امپراتوران روم بسیار مهم بود و بازدید گردشگران از کولوسئوم و دیدن بازی‌ها و نمایش‌ها، به عنوان یک منبع درآمد برای امپراتوری بسیار مهم بود. بنابراین، علت ساخت کولوسئوم یک ترکیب از عوامل اقتصادی، سیاسی، نمایش قدرت و تبلیغات بود که باعث شد که این ساختمان به یکی از شاهکارهای دوران باستان روم تبدیل شود
ویژگی های خاص کولوسئوم
کـولوسئوم، به عنوان یکی از برجسته‌ترین نمادهای دوران باستان روم، دارای ویژگی‌های بسیار خاص و تمایز‌دهنده‌ای است. در ادامه به برخی از این ویژگی‌ها اشاره خواهیم کرد:
- طراحی شیب‌دار: یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد کولوسئوم، طراحی شیب‌دار آن است. شکل هندسی این ساختمان شامل یک صفحه شیب‌دار است که از محل نشستن مردم روی سکوی بازی‌ها ناشی شده است. این طراحی به گونه‌ای است که بتواند به طور همزمان حدود ۵۰ هزار نفر را در خود جای دهد و همگی دید بسیار خوبی نسبت به محل نمایش داشته باشند.
- جزییات معماری: کولوسئوم، به عنوان یکی از شاهکارهای معماری دوران باستان روم، دارای جزییات معماری بسیار زیبا و جذاب است. در ساختمان کولوسئوم، از موادی همچون سنگ آهک و بلوک‌های سنگ استفاده شده که با استفاده از تخته‌های چوبی به یکدیگر متصل شده‌اند. همچنین در دیوارهای داخلی کولوسئوم، تزئیناتی همچون نقش‌های خطی و حروف‌چینی‌های زیبا و قابل توجه وجود دارد.
- سیستم تهویه: کولوسئوم، دارای سیستم تهویه‌ای بسیار پیشرفته برای محیط داخلی خود بود. سیستم تهویه این ساختمان از طریق یک سری شیارهای هوایی که در دیوارهای ساختمان قرار داشت، عمل می‌کرد. این شیارها به مجموعه‌ای از سیستم‌های توزیع هوا متصل بودند که برای مقابله با گرمای و سرما کاربرد بسیار زیادی است. این سیستم توزیع هوا برای آن زمان بسیار نوآورانه بود و از مشکلاتی که در برخی ساختمان‌های دیگر دیده می‌شد، مانند عدم تأمین هوای تازه و گرما، جلوگیری می‌کرد.
علت تخریب کولوسئوم
تخریب کولوسئوم در طول سالیان زیادی رخ داد. در قرن‌های میانه و در دوره رنسانس ، بسیاری از سنگ های کولوسئوم برای ساختن خانه ها، کلیساها و بناهای دیگر در رم استفاده شدند. علاوه بر این، زلزله های شدیدی در طول تاریخ به ساختمان کولوسئوم آسیب رسانده‌اند. بخشی از کولوسئوم در قرن ۱۲ میلادی به دلیل زلزله خراب شد و در قرن ۱۶ میلادی نیز زلزله ای شدید سبب خرابی بیشتری در کولوسئوم شد. همچنین، در دوره های بعد از سقوط امپراتوری روم، کولوسئوم به عنوان نماد حکومت پلیس و دولت استفاده شد و در این دوران از آن به عنوان معدن سنگ و محل استفاده برای سایر ساختمان ها استفاده شد. در طول دوره میانه و جنگ های صلیبی، برخی از قسمت های کولوسئوم به دلیل نیاز به سنگ ها و مصالح ساختمانی برای بنای دیگر ساختمان ها خراب شدند. با توجه به محبوبیت بالای کولوسئوم برای گردشگری و ارزش تاریخی آن، تلاش های زیادی برای حفظ و بازسازی آن در طول قرن‌های گذشته صورت گرفته است
شرایط بازدید ازکولوسئوم
در حال حاضر، کولوسئوم به عنوان یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های توریستی رم، هر ساله مورد بازدید بسیاری از گردشگران از سراسر جهان قرار می‌گیرد. بازدید از کولوسئوم برای علاقمندان به تاریخ و هنر معماری، بسیار جذاب است. از آنجا که کولوسئوم به عنوان یکی از معابد باستانی محسوب می‌شود، بازدید از آن نیازمند رعایت قوانین و مقررات خاصی است. به طور کلی، بازدید از کولوسئوم برای عموم مجاز است ولی باید از قوانین و محدودیت‌های مربوطه پیروی کرد. به عنوان مثال، بازدیدکنندگان باید مراقب باشند که به هیچ وجه قطعاتی از ساختمان را با خود بردارند یا به آنها صدمه وارد نکنند. همچنین در صورت نیاز به عکاسی، باید از نور فلاش استفاده نکنند.
همچنین برای بازدید از کولوسئوم می‌توانید بلیط خود را در محل تهیه کنید، اما بهتر است این کار را آنلاین از طریق وب‌سایت رسمی کولوسئوم انجام دهید. در صورتی که قصد بازدید از کـولوسئوم در فصل تابستان دارید، بهتر است در ساعات اول صبح یا در غروب بازدید کنید تا از گرمای شدید آفتاب در ماه‌های گرم سال جلوگیری کنید. لازم به ذکر است که با توجه به شرایط جاری ویروس کرونا، بازدید از کولوسئوم به شرایط و محدودیت‌های خاصی خواهد داشت و بهتر است پیش از بازدید، از شرایط جدید و مقررات مربوطه مطلع شوید.
کلام آخر
کـولوسئوم یکی از شاهکارهای معماری دوران باستان روم است که در قلب شهر رم واقع شده است. این ساختمان برای برگزاری بازی‌های رزمی، شکار حیوانات و تئاتر ساخته شده و امروزه یکی از جاذبه‌های گردشگری مهم رم به شمار می‌رود. کولوسئوم دارای ویژگی‌های منحصر به فردی از جمله طراحی بی‌نظیر، سیستم توزیع هوای خاص و ابعاد بزرگ است.