یکی از کاربردهای گسترده سنگدانه‌های درشت، استفاده از آن‌ها به عنوان عایق رطوبت و بخار در زیر دال بتنی فونداسیون است. در دال متکی بر زمین، به منظور جلوگیری از نفوذ رطوبت اضافی به ترکیب بتن تازه، لایه‌ای از ذرات شن یا سنگ‌های خرد شده زیر دال ریخته می‌شود.
سپس، بتن ریزی دال بر روی این سنگدانه‌ها انجام می‌گیرد. سنگدانه‌های درشت به دلیل ساختار متخلخل، رطوبت موجود در زمین را به درون حفره‌های خود جذب کرده و از نفوذ آن به لایه‌های بالایی جلوگیری می‌کنند.
علاوه بر دال متکی بر زمین، شن‌ها به عنوان فونداسیون سازه‌های کوچک (آلونک، انبار)، بستر پیاده‌رو (سنگ‌فرش)، لوله‌های انتقال یا تاسیسات زیرزمینی، زیرسازی جاده و راهآهن نیز کاربرد دارند.
کاربرد شن در راه‌سازی چیست؟
سنگدانه‌های درشت، از مصالح پرکاربرد در زیرسازی و روسازی راه و راهآهن هستند. در ادامه به نقش این مواد در راه‌سازی اشاره می‌کنیم.
زیرسازی
در سازه‌هایی نظیر جاده و راهآهن که تحت بارگذاری ضربه‌ای و تکراری قرار دارند، توزیع مناسب بار اهمیت بالایی پیدا می‌کند. سنگدانه‌های درشت، این کار را بهترین شکل ممکن انجام می‌دهند. در زیرسازی جاده و راهآهن، همیشه لایه‌ای حاوی ذرات شن مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این لایه در راهآهن با عنوان بالاست و در راه‌سازی با عنوان بستر، زیراساس و اساس شناخته می‌شود. سنگدانه‌های درشت، علاوه بر توزیع مناسب نیرو و کاهش اثر خزش بر روی روسازه، به عنوان فیلتر و زهکش نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. این مواد، با عبور دادن آب از خود و جلوگیری تجمیع آن در سطح راه یا راهآهن، از رشد گیاهان، بند آمدن راه و تخریب روسازی جلوگیری می‌کنند.
روسازی
روسازی اکثر جاده‌ها با استفاده از آسفالت یا رویه‌های بتنی اجرا می‌شود. سنگدانه‌های درشت نظیر شن، سنگ خرد شده و ذرات مخلوط، که درصد زیادی از ترکیب آسفالت را تشکیل می‌دهند. البته به غیر از آسفالت و بتن، شن‌ها به طور مستقیم نیز در روسازی جاده‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. این کاربرد در اکثر مواقع به عنوان یک راه‌حل موقتی برای جاده‌سازی و عبور وسایل نقلیه در نظر گرفته می‌شود. البته، اجرای روسازی مسیرهای داخلی فضاهای سبز، زمین‌های بازی و برخی از مکان‌های عمومی نیز با به کارگیری مستقیم سنگدانه‌های درشت انجام می‌گیرد.
بهترین شن برای روسازی جاده
از بهترین شن‌های قابل استفاده برای جاده‌سازی می‌توان به شن خرد شده، مخلوط سنگ‌شکن و نخودی اشاره کرد. سنگدانه‌های مورد استفاده در راه‌سازی بر خلاف سنگدانه‌های بتن، باید از قابلیت نفوذپذیری و زهکشی خوبی برخوردار باشند. از دیگر ویژگی‌های شن‌های مناسب برای راه‌سازی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- شکل گرد، تیز و به مقدار کمی پهن و کشیده
- مقاومت کافی در برابر خرد شدن
- سختی مناسب در برابر سایش وسایل نقلیه
- چقرمگی خوب
- دوام بالا در مقابل عوامل جوی و شیمیایی
- چسبندگی کافی با آسفالت