نقشهکشی، از فعالیتهای بسیار مهم در طراحی و اجرای سازههای مختلف به حساب میآید. نقشهکشی صحیح و اجرای دقیق نقشه، نتیجه رضایتبخشی را در پی خواهد داشت. در این بخش، نکاتی که باید در نقشهکشی سازههای بتنی، فولادی، فونداسیون و سقف مورد بازرسی قرار بگیرد را در قالب چک لیست طراحی سازه ارائه میکنیم.
استانداردهای کلی نقشهکشی ساختمان در نشریه 256 سازمان مدیریت و برنامه بودجه کشور و الزامات اجرایی نقشهها در استانداردها و دستورالعملهایی نظیر آییننامه بتن ایران، مبحث نهم و مبحث دهم مقررات ملی ساختمان آورده شدهاند.
نکات مهم نقشه کشی سازه بتنی در چک لیست طراحی سازه چه هستند؟
نقشهکشی سازههای بتنی دارای الزامات متعددی است. کنترل نحوه نقشهکشی سازههایی با اسکلت بتنی در چک لیست طراحی سازه با پاسخ به سوالات زیر انجام میشود:
- آیا طول مهاری، قلاب و طول همپوشانی میلگردها و همچنین وصله در تیر و ستون ارائه شده است؟
- آیا محل و ترتیب وصلههای مکانیکی مشخص شده است؟
- آیا گروه و طول مهاری میلگرد مشخص شده است؟
- آیا کنترل برون محوری (خروج از آکس) تیرها (مخصوصا تیرهای کناری) انجام شده است؟
- آیا مقاطع عرضی مناسب در مقاطع مختلف با ذکر آرماتورهای اصلی و تقویتی در کنار پروفیل طولی تیرها ارائه شدهاند؟
- آیا کنترل نسبت میلگرد در تکیهگاه و وسط دهانه (مثبت و منفی) انجام شده است؟
- آیا المانهای مرزی دیوارهای برشی مطابق فایل محاسباتی در نقشه منظور شدهاند؟
- آیا رقوم پلانها شامل تیرریزی و ستونها ارائه شدهاند؟
- آیا نواحی خاموت گذاری ویژه در تیرها و ستونها و همچنین در اتصال تیر به تیر ارائه شدهاند؟
- آیا میلگردهای طولی ستون به صورت یکی در میان توسط خاموت بسته یا سنجاق به طور مناسب مهار شدهاند؟
- آیا کلاف میانی به تعداد مناسب برای تیرچهها (با توجه به پلانهای تیرریزی) ارائه شده است؟
- آیا اتصال تیرچههای موازی با تیر به صورت صحیح اجرا شده است؟
- آیا جزئیات تیرهای مفصلی به صورت جداگانه ارائه شده است؟
- آیا محل مناسب وصله تیرها و ستونها کنترل شده است؟
- آیا ناحیه خاموت گذاری ویژه ستونها و تیرها انجام شده است؟
- آیا نما و مقاطع دیوار برشی و المانهای مرزی به صورت کامل ارائه شدهاند؟
- آیا جزییات بازشو دالها و دیوارها ارائه شده است؟
- در صورت استفاده از ستونچه، آیا جزئیات آن ارائه شده است؟
- آیا پلانهای تیرریزی به صورت جداگانه ارائه شدهاند؟
- آیا آرماتورهای گونه (میانی) برای تیرهایی با ارتفاع بیش از 75 سانتیمتر ارائه شده است؟
- آیا استفاده از سنجاقهای یک در میان برای دیوار ضروری است؟
- آیا طرح مناسب برای سازههایی با اجرای جدا از سازه اصلی (مانند رمپ) ارائه شده است؟
- آیا توضیحات لازم برای برای اجرای قالببندی سقف، دیوارهای برشی، دیوارهای حایل و ستونها ارائه شده است؟
- آیا کنترل عرض تیرها در کنار بازشوها و راهپلهها از نظر سرگیر و شانهگیر نبودن انجام شده است؟
- آیا کدهای ارتفاعی طبقات با معماری مطابقت دارد؟
- آیا جزییات راهپله (برش و آماتورگذاری) در تمامی طبقات ارائه شده است؟
نکات مهم نقشه کشی فولادی در چک لیست طراحی سازه چه هستند؟
در بخش قبلی، به معرفی نکات مهم نقشهکشی در سازههای بتنی پرداختیم. در این بخش، موارد مورد بررسی در نقشهکشی سازههای فولادی را معرفی میکنیم.
سوالات ارائه شده در این بخش، با مطالعه مبحث دهم مقررات ملی ساختمان قابل پاسخ هستند. این سوالات عبارتند از:
- آیا مشخصات الکترودهای جوشکاری ارائه شده است؟
- آیا حداقل و حداکثر بعد جوش صحیح در نظر گرفته شده است؟
- آیا مشخصات پیچ و مهرهها ارائه شده است؟
- آیا پلان تیپبندی ستونها، بادبندها و دیوارها ارائه شده است؟
- آیا پلان تیرریزی و اتصالات تیرها ارائه شده است؟
- آیا جزئیات پروفیل طولی ستونها به همراه تراز اتصال تیرها ارائه شده است؟
- آیا جزئیات تبدیل مقطع ستونها ارائه شده است؟
- آیا مقاطع ستونها (مشخصات پروفیلها، ورقهای تقویتی، بستها، مشخصات جوشها و غیره) به طور مناسب ارائه شدهاند؟
- آیا نمای بادبندها به همراه پروفیل بادبند، ورقهای اتصال و جوشها با مقیاس مناسب ارائه شدهاند؟
- آیا جزئیات ساخت تیر ورقها با سخت کنندهها (عرضی و فشاری) و جوشهای مربوط به آنها ارائه شده است؟
- در صورت اجرای دیوار برشی، آیا تمامی موارد مربوطه در نقشهکشی بتنی رعایت شدهاند؟
- آیا نما و مقاطع دیوار برشی به همراه المانهای مرزی به طور کامل ارائه شدهاند؟
- آیا اتصال مناسب برای دیوارهای برشی و حایل به سقف، تیر و ستون اجرا شده است؟
- آیا ورق پیوستگی، ورق مضاعف و جوشهای مربوط به آنها در اتصالات گیردار ارائه شدهاند؟
- آیا نحوه اجرای ورق پیوستگی (به خصوص در ستونهای قوطی شکل) ارائه شده است؟
- آیا جزئیات اتصالات راهپله (برش)، مشخصات جوشها و ورقهای اتصال آن در تمامی طبقات ارائه شده است؟
- آیا کنترل عرض تیرها در کنار بازشوها و راهپلهها از نظر سرگیر و شانهگیر نبودن انجام شده است؟
- آیا طرح مناسب برای اجرای سازههای جدا از سازه اصلی (مانند رمپ) ارائه شده است؟
- آیا کدهای ارتفاعی طبقات با معماری مطابقت دارد؟
- آیا برش مناسب از صفحه ستون به منظور نمایش خاموتهای مهار کننده بولت ارائه شده است؟
- در صورت وجود ستونچه، آیا جزئیات آن ارائه شده است؟
- آیا وصله ستونها و تیرها ارائه شده است؟
نکات مشترک نقشه کشی سازه های فولادی و بتنی در چک لیست طراحی سازه چه هستند؟
در بین الزامات اجرایی نقشهکشی سازههای فولادی و بتنی، نکات مشترکی وجود دارد که در چک لیست مربوط به آنها مورد بررسی قرار میگیرند. این نکات عبارت هستند از:
- آیا نقشهها دارای شمارهگذاری، فهرست، مشخصات پروژه و توضیحات فنی به صورت مختصر و مفید هستند؟
- آیا کنترل پیشرویها و لزوم یا عدم لزوم استفاده از خاک بر روی قسمتهایی از سقف زیرزمین انجام شده است؟
- آیا جزئیات مربوط به میانقابها و مهار اجزای معماری ارائه شدهاند؟
- آیا محل دقیق بازشوها، بر اساس نقشههای تاسیساتی و جزئیات سازهای در آن محل ارائه شده است؟
- آیا مقطع برش کامل دستگاه پله در تمامی طبقات ارائه شده است؟
- آیا درز انقطاع در کلیه پلانها ارائه شده است؟
- آیا نورگیرها، داکتها، آسانسورها و سایر بازشوها در پلان مشخص شدهاند؟
نکات نقشه کشی فونداسیون در چک لیست طراحی سازه چه هستند؟
در این بخش، مواردی که باید در نقشهکشی فونداسیون مد نظر قرار بگیرند را ارائه میکنیم:
- آیا طول مهاری، قلاب و طول همپوشانی میلگردها و همچنین محل وصله در فونداسیون ارائه شده است؟
- آیا مقاطع مناسب طولی و عرضی از نوارهای فونداسیون با ذکر میلگردهای اصلی و تقویتی به درستی رسم شدهاند؟
- آیا میلگردهای سراسری فونداسیون در پلان به صورت کامل اجرا شدهاند؟
- آیا معرفی مقاطع کافی از فونداسیون در محلهای تغییر تراز، آسانسور و استخر صورت گرفته است؟
- آیا مشخصات بتن مگر شامل رده و ضخامت ارائه شده است؟
- آیا جزئیات اجرای فونداسیون شامل محل درز انقطاع، ریشه پلهها، چاله آسانسور، پلان فونداسیون، رقوم و غیره ارائه شده است؟
- آیا توضیحات لازم جهت اجرای قالببندی فونداسیون ارائه شده است؟
- آیا کدهای ارتفاعی فونداسیون با معماری مطابقت دارد؟
- آیا مشخصات لقمهها و خرکها ارائه شدهاند؟
- آیا محدوده قرارگیری آرماتورهای تقویتی فونداسیون ارائه شده است؟
- آیا مشخصات شمعها شامل پلان جانمایی، آرماتورها، برش عرضی و پروفیل طولی ارائه شده است؟
نکات طراحی نقشه کشی سقف در چک لیست طراحی سازه چه هستند؟
سقف و کف، از مهمترین عضوهای سازهای هستند. این عضوها به روشهای متنوع و با استفاده از مصالح مختلف اجرا میشوند.به منظور اطمینان از اجرای صحیح این سازهها، باید به سوالات مربوط به آنها در چک لیست طراحی سازه پاسخ داده شود:
- آیا اتصال سقف به سازه، خصوصا اتصال به دیوار برشی، به درستی انجام شده است؟
- آیا مشخصات سقف تیرچه بلوک شامل ارتفاع تیرچه، ضخامت دال، آرماتورهای فوقانی، تحتانی، تقویتی، منفی، حرارتی، بلوکها، کلاف میانی سقف، فاصله و نوع سنجاقکها، طراحی و ارائه شده است؟
- آیا مشخصات سقف مرکب و عرشه فولادی شامل تیرچه ها و فواصل آنها، ضخامت دال بتنی، آرماتورهای دال، نوع و فاصله برشگیرها، جزئیات اتصال تیرچه ها به تیر اصلی، محاسبه و ارائه شده است؟
- آیا مشخصات سقف دال بتنی شامل ضخامت دال، میلگردهای خمشی فوقانی و تحتانی، میلگرد های اضافی گوشههای دال و میلگرد اتصال دال به تیرها محاسبه و ارائه شده است؟
- آیا جزئیات بار مرده سقفها ارائه شده است؟