نحوه اجرای بتن غلتکی چگونه است؟

این تجهیزات بر اساس روش‌های ساخت روسازی آسفالتی و بتنی مورد استفاده قرار می‌گیرند. با توجه به ضخامت و عرض مورد نیاز می‌توان بتن غلتکی را با نرخ 60 تا 120 متر بر ساعت اجرا کرد. به دلیل نحوه اجرای بتن غلطکی، نیازی به استفاده از میلگرد انتظار، تنگ یا دیگر انواع میلگرد در بتن‌های غلتکی نیست.

زیرسازی بتن غلتکی

اولین مرحله در اجرای بتن RCC، آماده‌سازی لایه‌های زیرین روسازی است. بستر باید به گونه‌ای متراکم شود که چگالی آن به 95 درصد حداکثر چگالی خشک برسد. در صورت ضعیف بودن خاک می‌توان از روش های بهسازی خاک استفاده کرد. به منظور ایجاد بستری با چگالی مناسب برای اجرای بتن غلتکی، تمام لایه‌ها باید به خوبی متراکم شوند.

توجه داشته باشید که سرعت تخریب روسازی در حالت اشباع افزایش می‌یابد. وجود لایه‌های شنی، زهکشی آب و جلوگیری از اشباع روسازی را بهبود می‌بخشد. رطوبت لایه‌های زیرین روسازی باید به صورت یکنواخت باشد. وجود رطوبت در این لایه‌ها، از جذب آب بتن RCC در حین اجرا و تغییر خواص مکانیکی آن جلوگیری می‌کند.

انتقال بتن غلتکی

انتقال بتن غلتکی از محل اختلاط تا محل استفاده معمولا توسط دامپ تراک صورت می‌گیرد. در صورت استفاده از تراک میکسر، باید افزودنی روان کننده به ترکیب اضافه شود. به علاوه در این حالت، یک مرحله برای تخلیه بتن به فرآیند اجرا اضافه خواهد شد.

از الزامات انتقال بتن RCC به محل پروژه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ظرفیت و ترتیب به کارگیری ناوگان باربری باید بر اساس توان عملیاتی میکسر، فاصله باربری، ظرفیت تجهیزات مقصد، شرایط جوی و زمان اجرای بتن تعیین شود.
• دامپ تراک باید به طور مداوم شسته شود. در صورت عدم شستشو، امکان چسبیدن بتن RCC و ایجاد مشکل در حین تخلیه وجود خواهد داشت.
• به منظور حفظ رطوبت و جلوگیری از مشکلات مربوط به جانمایی، تراکم، و عملکرد، سطح بتن باید توسط پلاستیک یا پوشش‌های دیگر پوشانده شود.

اجرای آزمایشی بتن غلتکی

به منظور اعتبارسنجی طراحی، روش‌های اجرا، روند عمل آوری، درزهای اجرایی و انجام آزمایش‌ها (برجا یا آزمایشگاهی)، بتن RCC به صورت آزمایشی بر روی یک لایه متراکم شده اجرا می‌شود. به طور کلی، اهداف اصلی این مرحله عبارت هستند از:

• تایید طرح اختلاط
• اطمینان از توانایی اجرای صحیح و دستیابی به چگالی مورد نیاز توسط پیمانکار
• برداشتن نمونه برای تایید ویژگی‌های مقاومتی

روسازی آزمایشی را می‌توان در خارج از محدوده پروژه نیز اجرا کرد. با این وجود، ابعاد این روسازی باید به گونه‌ای باشد که امکان ارزیابی مناسب بتن غلتکی را فراهم کند.

بتن ریزی بتن غلتکی

بتن ریزی RCC معمولا توسط فینیشر (تجهیزات آسفالت‌ریزی) انجام می‌گیرد. تجهیزات مورد استفاده برای ریختن بتن غلتکی باید قادر به جانمایی بتن با حداقل 80 درصد چگالی مرطوب پیش از شروع تراکم باشند. به منظور جلوگیری از جداشدگی مصالح و یا ایجاد تورفتگی/بیرون زدگی در سطح روسازی، فینیشر باید به طور پیوسته کار کند و قیف تخلیه نباید کاملا خالی شود.

معمولا یک اختلاف ۱۰ تا ۲۵ درصدی بین ضخامت لایه روسازی پیش و پس از تراکم به وجود می‌آید. با توجه به نوع فینیشر می‌توان لایه‌ای با ضخامت 15 تا 25 سانتی‌متر را برای روسازی اجرا کرد. لایه‌های بعدی باید در کمتر از ۶۰ دقیقه بر روی یکدیگر ریخته شوند تا یک پیوند مناسب بین آن‌ها شکل بگیرد. زمان بین بتن ریزی لایه‌های کناری (ردیف‌های مجاور) نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. در صورتی که فاصله زمانی بین جانمایی ردیف‌های مجاور بتن غلتکی کم باشد، احتمال تشکیل درزهای سرد طولی افزایش خواهد یافت.

تراکم بتن غلتکی

تراکم، از مهم‌ترین مراحل در اجرای بتن RCC‌ است. این مرحله، پارامترهایی نظیر چگالی، مقاومت، نفوذپذیری، صافی، دوام و دیگر پارامترهای بتن غلتکی سخت شده را تعیین می‌کند. معمولا برای تراکم بتن RCC از غلتک‌های راه‌سازی با ویبره ۱۰ تنی استفاده می‌شود. بلافاصله پس از جانمایی بتن، این غلتک‌ها شروع به کار می‌کنند. پس از دستیابی به چگالی مورد نظر می‌توان سطح روسازی را توسط غلتک‌های کوچک پرداخت کرد. این کار، باعث حذف ترک‌های سطحی و ایجاد یک سطح نرم می‌شود.

به کارگیری غلتک دستی گزینه مناسبی برای نواحی کوچک یا نزدیک به جدول و آبرو مناسب است. اگر رطوبت بتن RCC‌ زیاد باشد، به دلیل خروج آب، ظاهر آن در حین تراکم براق و خمیری خواهد بود. در صورت خشک بودن ترکیب، ظاهر روسازی به صورت خاکی یا دانه‌ای به همراه ترک خواهد بود. در هر دو حالت، احتمال جداشدگی مصالح وجود دارد. به این ترتیب، رسیدن به چگالی مورد نظر دشوار می‌شود. بهترین زمان برای تراکم بتن غلتکی، حداکثر ۱۵ دقیقه پس از جانمایی و حداکثر ۴۵ دقیقه پس از اختلاط است.

ایجاد درز در بتن غلتکی

درزها معمولا به منظور جلوگیری از ترک‌خوردگی و بازشدگی سطح روسازی ایجاد می‌شوند. روند ایجاد درز در بتن RCC مشابه بتن‌های معمولی بوده و عمق آن معمولا معادل یک چهارم ضخامت روسازی است. فاصله‌داری درزهای افقی برای بتن غلتکی کمی بیشتر از بتن معمولی است. الگوهای مربعی به الگوهای دیگر ترجیح داده می‌شوند. به همین دلیل، فاصله درزهای طولی نیز مانند درزهای عرضی خواهد بود.

درزهای جداکننده و انبساطی در بتن RCC‌ مشابه بتن معمولی هستند. به طور کلی، دو روش برای جلوگیری از شکست درزهای روسازی می‌توان از گوشه‌های ضخیم یا جانمایی یک لایه زیر درز استفاده کرد. در مجموع، استفاده از درز باعث محدود شدن عرض ترک‌ها و بهبود درگیری سنگدانه‌ها می‌شود. به دلیل عدم استفاده از میلگرد انتظار و دیگر میلگردهای تقویتی در بتن غلطکی، تنها مکانیزم انتقال بار از میان درزها، درگیری سنگدانه‌ها است.

عمل آوری بتن غلتکی

عمل آوری، مرحله‌ای است که مقاومت و دوام بتن RCC را تعیین می‌کند. به دلیل عدم آب انداختن بتن غلتکی، تبخیر باعث کاهش رطوبت خمیر سیمانی و رخ دادن مشکلاتی نظیر ترک حاصل از جمع شدگی، ایجاد ریزترک‌های داخلی و تخریب سطح می‌شود. معمولا ترکیبات عمل آوری سفید (مطابق با استاندارد ASTM C309) برای بتن‌های RCC مورد استفاده قرار می‌گیرند. در مجموع، روش عمل آوری انتخابی باید بلافاصله پس از تراکم نهایی اجرای شود.

بهره برداری از بتن غلتکی

زمان بهره برداری از روسازی بتن RCC‌ به نرخ افزایش خصوصیات مکانیکی، بارگذاری مورد انتظار و دمای محیط در زمان‌های مختلف بستگی دارد. بر اساس یک قانون سر انگشتی، زمانی که مقاومت بتن به 17 تا ۲۰ مگاپاسکال رسید، روسازی آماده بهره‌برداری است. بتن غلتکی معمولا طی دو روز (دمای بالای 21 درجه سانتی‌گراد) تا چهار روز (دمای 4 تا 20 درجه سانتی‌گراد) به مقاومت بهره‌برداری می‌رسد. توجه داشته باشید که نرخ افزایش مقاومت به نوع ترکیب و استفاده از افزودنی‌های شیمیایی یا مواد مکمل سیمانی بستگی دارد.

نحوه اجرای بتن غلتکی