هدف اصلی از مقاوم سازی سقف طاق ضربی افزایش سختی آن است. اما اگر نکات و جزئیات اجرایی این روش را رعایت کنیم، علاوه بر بهتر شدن عملکرد آن، باعث مهار قوس آجری و دیوار انتهایی نیز خواهد شد.
به دلیل یک پارچه نبودن مصالح مورد استفاده در این سقف و هم‌چنین بار مرده زیاد، در برابر زمین لرزه مقاوم نیست و این امر باعث آسیب پذیری سازه می شود.
برای افزایش صلبیت برشی از روش‌های مقاوم سازی زیر استفاده می‌کنیم.
روش‌های مقاوم سازی این سقف
- جوش دادن تسمه یا میلگرد به زیر تیرچه‌های سقف برای افزایش یکپارچگی.
- قرار دادن تیرآهن‌های عرضی به صورت عمود بر تیرچه‌های موجود و اتصال به آن‌ها.
- اتصال انتهای تیرچه‌ها به یکدیگر با استفاده از میلگرد یا تسمه و اجرای کلاف بتنی در اطراف آن
- اتصال سقف به پشت دیوار از طریق ایجاد درگیری آن با میلگرد کار گذاشته شده در سقف و دیوار
- استفاده از تکیه گاه مناسب فلزی یا بتنی برای ناحیه اتصال تیرچه های سقف و دیوار
مراحل مقاوم سازی و تعمیر سقف طاق ضربی
مراحل مقاوم سازی و تعمیر سقف طاق ضربی بسته به شیوه‌ای که برای افزایش مقاومت و بهبود عملکرد آن اتخاذ می‌کنیم متفاوت است.
اما به طور کلی می‌توان مراحل زیر را برای بهبود عملکرد لرزه‌ای در نظر گرفت. با این کار عملکرد سقف طاق ضربی مشابه عملکرد سقف مرکب می‌شود.
- برداشتن کف سازی و نخاله‌های سقف
در این مرحله ابتدا باید کف‌سازی تخریب و سپس خاک، سنگ و تمام نخاله‌ها از روی سقف تا رسیدن به آجرها برچیده شود. این امر باعث دسترسی آسان به آجرها و کاهش بار مرده می‌شود.
- نصب ناودانی یا نبشی به عنوان برش‌گیر
ناودانی یا نبشی‌هایی به عنوان برش‌گیر روی پروفیل سقفها به وسیله جوشکاری تعبیه می‌شوند. این برش‌گیرها برای درگیری بهتر دال بتنی کف سازی با تیرها هستند. توجه کنید که حداکثر فاصله برش‌گیرهای تیر نباید بیشتر از 8 برابر ضخامت دال باشد.
اگر بتن به کار رفته در روی تیر ضخامت مناسبی داشته باشد، می‌توانیم با پر کردن فضای زیر بال تیر، درگیری لازم بین دال بتنی و با تیرها را ایجاد کنیم که در این صورت نیازی به استفاده از برش‌گیرها نیست، ولی این کار توصیه نمی‌شود.
- تعبیه و اجرای مش های میلگرد (آرماتور بندی)
در این مرحله شبکه مش‌های فولادی مربعی یا آرماتورها به صورت عمود بر هم در این سقفها تعبیه می‌شوند. این شبکه مش فولادی شامل میلگردهای خمشی و حرارتی است.
- اجرای بتن ریزی بر روی میلگردها، پرداخت سطوح و عمل‌آوری
در مرحله آخر برای تبدیل طاق ضربی به یک سقف مرکب، بتن ریزی انجام می‌دهیم. در این روش طاق آجری به عنوان قالب عمل می‌کند و نیازی به استفاده از جک و قالب بندی اضافی برای بتن ریزی نیست.
ضخامت بتن ریزی باید حداقل 5 سانتی‌متر باشد که با توجه به فرورفتگی در محل تیرچه‌ها، این ضخامت به 8 سانتی‌متر نیز می‌رسد.
دقت کنید طبق مبحث دهم مقررات ملی ساختمان، ضخامت بتن روی برش‌گیرها باید حداقل 2/5 سانتی‌متر باشد.
مزایا و معایب سقف طاق ضربی
در انتها این مطلب به بررسی مزایا و معایب سقف طاق ضربی می‌پردازیم.
مزایای سقف طاق ضربی
- سرعت و سهولت بالا
- نمایی زیبا و سنتی دارد.
- ارزان بودن مصالح و سهولت دسترسی به آن‌ها
- آجرها نقش قالب را دارند و نیازی به شمع‌بندی و قالب‌بندی نیست.
- امکان ایجاد تغییرات در نازک کاری پس از اجرای آن
معایب سقف طاق ضربی
- نداشتن پیوستگی و یکپارچگی
- بار مرده زیاد آن سبب افزایش وزن سازه و افزایش نیروی زلزله وارد بر آن می‌شود.
- امکان عبور تاسیسات از داخل این سقفها وجود ندارد. برای عبور تاسیسات باید ضخامت سقف زیاد شده که بتوان دریچه‌ای در داخل آن تعبیه کرد. این کار باعث افزایش بار مرده سازه می‌شود.
- هنگام عبور از روی آن لرزش هایی حس می‌شود.
- هنگام زلزله به صورت آوار فرو ریخته و تلفات زیادی می‌گیرد.
- در همه مناطق قابل اجرا نیست. به طور مثال برای بام مناطقی که بار برف زیادی دارند قابل اجرا نیست.
- به علت وجود گچ احتمال اکسیده شدن آن و زنگ زدگی تیرآهن‌ها افزایش می‌یابد.
- در برابر آتش سوزی ضعیف است.