طراحی ویلا چیست؟
طراحی ویلا چیست؟ برای اینکه به مفهوم عمیق تری از طراحی ویلا برسیم، ابتدا لازم است تا با معنای واژه ویلا، آشنا شویم و مفهوم آن را بررسی کنیم.
کلمه ویلا که ریشه ای فرانسوی دارد، از دوران باستان، به خانه‌ها و اقامتگاه‌هایی که با بالاترین سطح آسایش زندگی و طراحی‌های منحصر به فرد و خارج از عادت و حتی کمی‌پیچیده که با موقعیت مکانی مجزا، متمایز شده اند و معمولا در زمینی بزرگ و جدا از اطراف که از هر چهار جهت فضای باز دارد، ساخته شده است.
بنابراین یک ویلا اغلب توسط طرح‌های باغ و مسیرهای سبز از پوشش گیاهی محصور می‌شوند.
به واسطه‌ی یافته‌های تجربی که متکی بر انتخاب‌های تاریخی مردم است ثابت شده است که عموم مردم ترجیح می‌دهند که مکانی که برای استراحت انتخاب می‌کنند و از آن آرامش دریافت می‌کنند جایی در دل طبیعت باشد تا از فضای شهری دور شوند. با این اوصاف به راحتی می‌توان واژه‌ی ویلا را به صورت علمی تعریف نمود و شرح آن را اینگونه دانست: اگر فردی در مکانی داخل طبیعت یا نزدیک به طبعیت و یا حتی دور از شهر که خوش آب و هوا نیز باشد برای خود خانه‌ای بسازد و بعلاوه این خانه از کناره‌های زمین فاصله داشته باشد یا به عبارت دیگر هر 4 طرف بنا به بیرون نما داشته باشد به آن «ویلا» گفته می‌شود.
همچنین چیدمان هوشمندانه فضاهای داخلی و خارجی این خانه‌ها که ویلا نامیده می‌شوند و انتخاب متریال برتر برای آنها، آنجا را به فضاهای مسکونی خصوصی منحصر به فرد تبدیل می‌کند. طراحی ویلا در واقع طراحی چنین اقامتگاهی با ویژگی‌های ذکر شده است، همچنین باید بگوییم که ویلاها مرز میان محل سکونت انسان را با طبیعت کم رنگ و مختصر می‌کند و در واقع موجب پیوند میان انسان با طبیعت می‌شود از این رو اکثرا ویلاها در طبیعت و خارج از معابر شهری و در مناطق خوش آب و هوا ساخته می‌شوند زیرا ویلا مکانی است برای گذراندن آخر هفته‌هایی شاد و تعطیلاتی آرام برای تفریح در کنار خانواده و عزیزان به دور از هیاهوی شهری است.
طراحی ویلا چیست؟ به خانه هایی ویلا گفته می شود که از چهار طرف باز بوده و دارای نما می باشد و غالبا در اطراف شهر ها و در مناطق خوش آب و هوا و همچنین مناطق ییلاقی ساخته می شود. گاهی دیده می شود در برخی کشورها پیمانکاران به خواست کارفرما با رعایت اصول و قوانینی که مراجع مربوطه وضع کرده اند خانه های ویلایی خود را در داخل شهر محل سکونتشان احداث می کنند که به زیبایی و رشد و توصعه فضای سبز محیط اطراف خانه آنها نیز کمک می کند.
برای عملیاتی شدن یک پروژه چون طراحی ویلا ، در کنار مطالعه ایده پرداختن به اصول اولیه طراحی از جمله نورپردازی، هندسه، الحاق و حذف حجم ها یا سطوح و خطوط، تناسبات به کاررفته، ریتم و تکرار موجود در بنا، عناصر تک و مجرد و عناصر تکراری از اهمیت بالایی برخوردار است. هندسه دانشی قدیمی و کهن بوده و نزد نیاکان ما مقدس شمرده شده و تاریخی 7000 ساله دارد. از دیگر اصولی که در طراحی ویلا همواره باید مورد توجه قرار داشته باشد.
همانا داشتن دانش و تجربه در چگونگی خلق فضای معماری است. در روند طراحی و ساخت ویلا نیز همچون سایر پروژه های معماری مطالعه و بررسی مواردی چون شناسایی محیط، شرایط اقلیمی منطقه، تهیه اطلاعات و عکسبرداری از مکان مورد نظر و همچنین ارایه طرح های مقدماتی به کارفرما و تحویل نقشه های اجرایی به همراه جزییات آن برای پیمانکاران از مراحل اولیه اجرا می باشد. طراحی ویلا چیست؟
طراحی ویلای کامل شامل: اتاق نشیمن، اتاق خواب‌های متعدد، باغ و استخر با محوطه ای اختصاصی می‌باشد. طراحی ویلا با توجه به خواست کارفرما میتواند دارای انواع، ویلا مدرن، ویلا کلاسیک، یک طبقه یا اصطلاحا فلت، دوبلکس (دو طبقه) باشد که بستگی به ایده آل مشتریان و میزان بودجه ای صرف ساخت ویلا می‌شود، دارد.
در طراحی ویلا علاوه بر دانش معماری و ذوق و سلیقه، محیط مناسب و در نظرگرفتن خواسته های کارفرما و همچنین هواشناسی محیطی و اجتماعی و رفتاری باید مورد توجه قرار گیرد.یک ویلای خوب باید با طبیعت اطراف خود همراهی کند و همیشه با آغوشی باز از ساکنین خود استقبال کرده و برای آنها خاطره ساز باشد.
از نکات قابل توجه در معماری ویلا که همواره باید مورد توجه قرار گیرد آشنایی با محیط و شرایط اقلیمی آن، جهت و شدت وزش باد، زاویه تابش خورشید، نوع بافت شهرسازی، آشنایی با قوانین وضع شده توسط شهرداری جهت ساخت و ساز ویلا و در نظر گرفتن تعداد کاربران ویلا (تعداد افرادی که قرار است در ویلا سکونت داشته باشند) حائز اهمیت می باشد.
هدف از ساخت و طراحی ویلا ادغام شدن با طبیعت است و به طور کلی سکونت در ویلا به ارتباط تنگاتنگ با طبیعت اشاره دارد که به تبع آن به خدمات اجرایی متفاوتی در این باره وابسته است. طراحی ویلا و ساخت آن جدا از بررسی، مشاوره و اصول طراحی نیازمند رعایت قوانین متفاوت و منحصربفرد خودش است که باید به آن با دقت بیشتری توجه شود. دقتی که دو سویه بوده و در کنار تمرکز برای خلق اثری زیبا نیازمند رعایت نکات مهمی به جهت محافظت از طبیعت نیز هست.ما در این مقاله قصد داریم به بررسی موضوعات مرتبط با طراحی ویلا بپردازیم. از این رو موارد زیر به طور تفصیلی شرح داده خواهد شد:
- تعریف ویلا
- تاریخچه ویلا در کشورهای غربی
- تاریخ ویلا در ایران قدیم
- طراحی و ساخت ویلا در عصر حاضر
- ویلای مستقل
- ویلای شهرکی
- هدف از طراحی ویلا چیست؟
- پیدا کردن زمین مناسب برای ساخت ویلا
- ساخت ویلا را به افراد مجرب واگذار کنیم یا خودمان بسازیم؟
- چطور به منظور طراحی و ساخت ویلا شرکت مشاور خوب پیدا کنیم؟
- توجه به صداقت و پاسخگویی در مبحث طراحی ویلا
- معمار خوب را چطور تشخیص دهیم؟
- چه مواردی بر نتیجه‌ی یک طراحی و ساخت ویلا تاثیرگذار است؟
- تیم طراحی ویلا
- نتیجه‌گیری
تاریخچه ویلا در کشورهای غربی
موضوع طراحی ویلا یا سازه‌هایی با این اهداف صرفا مربوط به عصر حاضر نبوده و از قدیم الایام بخشی از اهداف زندگی پیشینیان بوده است. این نوع معماری که در قدیم از نوع معماری‌های سلطنتی به شمار می‌رفت در ایران و امپراتوری عثمانی و هند بسیار رواج داشت.اگر بخواهیم تاریخ ویلا را از بعد غرب بررسی نماییم اینگونه است که اساسا ویلا حاصل معماری کشورهای غربی بود و از ابتدا در دوره‌ی باستان توسط غربی‌ها پدید آمد. در آن دوره ویلاها صرفا خانه‌هایی در طبیعتِ خارج از شهر بود که توسط یک سازنده‌ی تجربی که به عنوان معمار همان دوره شناخته میشد طراحی و اجرا می‌گردید. داد‌ه‌های تاریخی نشان می‌دهد که حکومت پادشاهی با موقعیت فعلی کشور ایتالیا از جمله مکان‌هایی بود که در آن اولین ویلاسازی‌ها صورت گرفت.در دوره رنسانس نیز ساخت این نوع سازه‌ها در کشورهای غربی به اوج خود رسید و ویلاهای منحصربفری در این دوره ساخته شد. ذکر این نکته نیز حائز اهمیت است که در این دوره صرفا به ساخت ویلا در طبیعت اکتفا نشد و افراد ثروتمند ترجیح دادند خانه‌هایی ویلایی در داخل و یا اطراف شهرها و یا حتی داخل باغ‌ها بسازند.
تاریخ ویلا در ایران قدیم
هرچند که سازه‌های به جا مانده از دوره‌های باستانی حاکی از این موضوع است که بیشترین قدمت تفکر ساخت ویلا مربوط به ایران نبوده، اما در سرزمین ما نیز همواره از روزگارهای قدیم ساخت اینچنین سازه‌ها با اهداف بیان شده بالا مرسوم بوده است. اگر نگاهی به تاریخ بیندازیم درمی‌یابیم که هم در ادبیات ما به آن اشاره شده است و هم در اطرافمان سازه‌های قدیمی وجود دارد که در زمان‌های بسیار دور با ویژگی‌های ساخت ویلاهای امروزی همخوان بوده است.به عنوان مثال به این جمله در تاریخ بیهقی توجه کنیم:«من (فضل بن ربیع) از آن خانه بیرون آمدم، به کوشکی رسیدم نیک و دلگشای، در سایه‌ی آن کوشک ساعتی بنشستم تا لحظه‌ای برآسایم.»کوشک در لغت به معنای بنای بلند و قصر مانند گفته می‌شود که امروزه آنها را کاخ نیز می‌‌نامند. به طور معمول کوشک یا بناهایی نظیر این در فضاهای سرسبز یا باغ‌ها ساخته میشد و به طور معمول تمام اطراف آن باز بود. باغ فین در کاشان یا کوشک هشت بهشت که ما این مکان را به عنوان باغ هشت بهشت اصفهان می‌شناسیم نمونه‌هایی از ویلاسازی در گذشته‌های دور است که از قدیم در این مرز و بوم رواج داشت.اگر به عقب‌تر برویم به دوره هخامنشی می‌رسیم که آثار تاریخی بجا مانده‌ی آن دوره نشان دهنده‌ی باغ پاسارگاد است.
باغی که به دستور کوروش ساخته شد و می‌توان این سازه را از دیگر نمونه‌های شبیه به ویلاهای امروزی خواند. در آن زمان از ترکیب باغ با کاج فضاهایی تشکیل میشد که کاربری متفاوتی داشت. به جهت اثبات آن می‌توان به وجود جوی‌های آب طراحی شده با حوضچه‌هایی در اطراف آن اشاره نمود که نشان دهنده‌ی این موضوع است که این سازه برای تفریح و استراحت آنها مورد استفاده قرار می‌گرفت.ویلاسازی‌های امروزی نیز به تقلید از همین ترکیب باستانی باغ با آب و سازه شکل گرفته است و شکل ویلاهای امروزی با الگو گرفتن از همین آثارهای تاریخی به فرهنگ معماری ما وارد شده است. کاخ اردشیر سوم در فیروزآباد و کاخ داریوش سوم نیز از دیگر نمونه‌های ویلاسازی در دوره‌های باستانی است.
طراحی و ساخت ویلا در عصر حاضر
ساخت و طراحی ویلاها در هر نقطه از جهان دارای خصوصیات منحصربفرد خودش است و عموماً مطابق با معماری بومی همان منطقه انجام می‌گیرد. به طور معمول ساخت ویلا در روستاها و مناطق ییلاقی صورت می‌گیرد هرچند که امروزه از طرف مراجع ذی صلاح مجوزهای طراحی ویلا و ساخت آن در داخل شهرها نیز صادر شده است. با این اوصاف مطابق با موارد بیان شده و تعریف درست و اصولیِ ویلا، بهتر است ساخت چنین ساختمان‌هایی با اهداف ذکر شده در مکان‌هایی دور از شهر صورت گیرد.
ساخت و طراحی ویلا برخلاف سازه‌های شهری دارای اصول و ضوابط متفاوتی است که در موقع ساخت باید به آن توجه نمود. به عنوان مثال در احداث ویلا اهداف و آرامشی مدنظر است که بسیار متفاوت با آن چیزی است که در ساختمان‌های شهری انتظار داریم. بعلاوه دور شدن از فضای شهر و پناه بردن به طبیعت و گذران آخر هفته نکته‌ی بعدی است که به طور معمول از اهداف کارفرما برای احداث یک ویلا به شمار می‌رود. پس باید در نظر بگیریم که ویلا با هدف ارتباط با طبیعت ساخته خواهد شد و در واقع سبک جدیدی از زندگی را به مالک خود منتقل خواهد نمود.از دید یک طراح و معمار نیز ماجرا همین است و او باید در کنار تخصص و تجربه‌ی کافی درک درستی از محیط پیرامون خود داشته باشد تا بتواند با کنار هم قرار دادن این موارد با نیازهای کارفرما به وی مشاوره دهد و پیشنهادهای لازم را به او اعلام نماید و در نهایت بهترین اقدام را اجرا کند.بعلاوه اینگونه به نظر می‌رسد که معماران برای طراحی ویلا دستشان بازتر است و می‌توانند طرح‌های بروزتر و خلاقانه‌تری نسبت به طراحی ساختمان‌های شهری ارائه دهند. یکی از مهمترین دلایل وجود سازه‌های ویلایی زیباتر نیز همین است زیرا معماران با داشتن محدودیت‌های کمتر، می‌توانند طرح‌های دقیق‌تر، هنرمندانه‌تر، زیباتر و با ظرافت بیشتری از خود ارائه دهند.
ویلای مستقل
به طور کلی دو نوع ویلا طراحی و ساخته می‌شود که یکی ویلای مستقل است و دیگری از نوع ویلای شهرکی می‌باشد. تفاوت ویلای مستقل و شهرکی در نوع ساخت و خصوصیات منحصربفرد آنها می‌باشد. در نوع ویلای مستقل کارفرما زمینی را برای ساخت ویلا در نظر می‌گیرد و از ابتدا با طراحان معمار برای ساخت آن مشورت کرده و مطابق با نظر شخصی خود شروع به ساخت می‌کند و در نهایت مالکیت ویلایی را خواهد داشت که برای جزئیات آن اظهارنظر کرده است. بعلاوه مالک در ویلای مستقل فضای شخصی با امکانات تفریحی و رفاهی مستقل دارد. به طور معمول ویلاهای مستقل دارای خصوصیاتی هستند که برای درک بهتر آنها را نام می‌بریم:
- عموما ویلای مستقل مطابق با نظر مالک نهایی آن شخصی‌سازی شده است،
- ساختمان و بنای ویلا از دور تا دور زمین که همان طول و عرض زمین است فاصله دارند،
- در هر ویلای ساخته شده یک خانواده زندگی می‌کند،
- جمعیت و ساکنین اطراف ویلا و یا همان همسایگان آن اندک است،
- طراحی داخلی و خارجی ویلا با طراحی‌های سایر ساختمان‌های مسکونی متفاوت است،
- دارای محوطه شخصی با امکانات رفاهی و تفریحی مستقل است(مثل استخر شخصی و وسایل بازی شخصی برای کودکان)،
- تعداد طبقات ویلا محدود است و معمولا از دو یا نهایتا سه طبقه فراتر نخواهد رفت(منظور از دو یا سه طبقه دوبلکس یا تریبلکس است).
ویلای شهرکی
امروزه ممکن است ویلاها به صورت تک واحدی و مستقل نباشند بلکه به صورت ویلای شهرکی یا مجتمع ساخته شوند. در این نوع ویلاسازی چند ویلای یکسان و مشابه به مانند یک خانواده در کنار یکدیگر ساخته می‌شوند و هر کدام از این ویلاها مالک خودش را خواهد داشت. نکته‌ای که در این نوع ویلاها وجود دارد این است که طراحی این نوع از ویلاها مطابق با نظر مالک نهایی آن ساخته نشده است. همچنین مطابق با خصوصیات مشترکی که در تعریف ویلاها وجود دارد ممکن است بنا از هر 4 طرف باز نباشد و یا تعداد همسایگان آن محدود نباشد که این امر منجر به رعایت نشدن حریم خصوصی هر خانواده خواهد شد. با درک کلیاتی درباره ویژگی‌های ویلای شهرکی در ادامه به بیان خصوصیات این نوع ویلاها می‌پردازیم:
- ویلاهای شهرکی دارای ظاهری متحدالشکل هستند،
- طراحی و معماری این نوع ویلاها بدون در نظر گرفتن خصوصیات منحصربفرد مالک نهایی آن ساخته می‌شود،
- ممکن است بنای ویلا از اطراف زمین فاصله نداشته و به یک یا دو ضلع زمین متصل باشد،
- به طور معمول این نوع ویلاها با مساحتی کمتر از سایر ویلاهای تک واحدی ساخته می‌شوند،
- امکانات و فضای رفاهی این قیبل ویلاها به مراتب کمتر از ویلاهای مستقل است،
- حریم خصوصی در این قبیل ویلاها مطابق با تعریف اصولی طراحی و معماری ویلا رعایت نمی‌شود،
- جمعیت انسانی اطراف ویلا و تعداد ساختمان‌هایی که در مجاورت آن قرار دارند محدود نیست،
- ویلاهای شهرکی دارای نگهبان است که از تمامی مجموعه محافظت می‌کند.
هدف از طراحی ویلا چیست؟
قبل از اقدام به مشاوره با طراحان معماری به جهت ساخت ویلا باید بدانیم که هدف ما از طراحی ویلا چیست؟ درست است که مطابق با تعاریف ارائه شده بالا دریافتیم که آرامش هدف اصلی مالک به شمار می‌رود اما ممکن است مالک در کنار این هدف تمایل داشته باشد که از ویلای خود در جهت اجاره به دیگران استفاده کند یا از آن به عنوان محلی برای پاتوق محل کار خود استفاده نماید. بعلاوه ممکن است شخصی دیگر ویلا را با هدف محیطی برای تهیه فیلم‌های تبلیغاتی احداث کند. بنابراین شفاف بودن این اهداف ما را به جهت کسب تصمیم بهتر و برآورد بودجه و میزان هزینه‌ی لازم برای ساخت ویلا یاری می‌نماید.
پیدا کردن زمین مناسب برای ساخت ویلا
این مساله امروزه به عنوان یکی از مهمترین مشکلات ساخت ویلا مطرح است زیرا کم نیستند مالکانی که با انتخاب نادرست خود زمین نامناسبی را به این امر اختصاص داده‌اند و در نهایت نمی‌توانند با ساخت بهترین ویلا در آنجا به نتیجه مطلوبی برسند.برای درک بهتر به عنوان مثال فرض کنید که مالک زمینی انتخاب نمود که شیب بسیار تند دارد یا از امکانات اولیه زندگی مثل آب و برق دور باشد. بعلاوه ممکن است احتمال رانش زمین در منطقه وجود داشته باشد و هزاران مشکل دیگری که پرداختن به جزئیات آنها از حوصله‌ی این مقاله خارج است.در کنار همه‌ی این خطرات و موارد بیان شده، انتخاب نادرست زمین میتواند مالکان را با سازمان‌هایی نظیر منابع طبیعی، شهرداری و محیط‌زیست و … درگیر کرده و چه بسا که باید سال‌ها با مدارک و شواهد کافی برای اثبات نظر و ادعای خود بجنگند و در نهایت احتمال بی‌نتیجه ماندن آن نیز وجود دارد.بنابراین مشاوره خوب درباره خرید زمین با افراد دارای صلاحیت به جهت دریافت اطلاعات مفید همواره ارزشمند بوده و هست. کارشناس‌هایی که بتوانند در این زمینه راهنمایی درستی به خریداران ارائه بدهند، می‌توانند مالکان را از تبعات آتی و مشکلات احتمالی آن مصون نگه دارند.