طراحی معماری چیست؟
معماری یعنی ارائه بهترین راه حل، چه استفاده از راه‌حل‌های گذشته، چه خلق راه‌حل جدید برای رسیدن به هر هدفی. معماری هنر و دانش طراحی بناها و سایر ساختارهای کالبدیست. تعاریف جامع تر، بیشتر معماری را شامل طراحی تمامی محیط مصنوع از طراحی شهری و طراحی منظر تا طراحی خرد جزییات ساختمانی و حتی طراحی مبلمان می دانند. طراحی معماری در اصل استفاده خلاقانه از توده، فضا، بافت، نور، سایه، مصالح، برنامه و عناصر برنامه ریزی مانند هزینه، ساخت و فناوری است به منظور دستیابی به اهداف زیباشناختی، عملکردی و اغلب هنری. این تعریف، معماری رااز طراحی مهندسی که استفاده خلاقانه از مصالح و فرمها با بهره گیری از ریاضیات و قواعد علمی است، متمایز می کند.
آثار معماری به عنوان نمادهای فرهنگی، سیاسی و اجتماعی یک کشور شناخته می شوند. تمدن‌های تاریخی نخست از طریق همین آثار معماریشناخته می شوند. ساختمان‌هایی چون تخت جمشید، اهرام ثلاثه مصر، کالاسیوم روم از جمله چنین آثاری محسوب می شوند. آثاری که پیوند دهنده مهم خودآگاهی‌های اجتماعی بوده‌اند. شهرها، مذاهب و فرهنگ‌ها از طریق همین یادواره ها خود را می‌شناسانند.
اصول کلی و روند طراحی معماری
طراحی معماری روند خلق فضا و به تصویر کشیدن تصورات معمار در قالب نقشه های معماری و اجرایی است.معمار در اصل خالق پروژه های خویش است و می بایست در روند آموزش معماری تمام توانایی های خود را قوت بخشد تا بتواند بهترین خلق را در زمینه معماری داشته باشد.در این مقاله بررسی اصول کلی و روند طراحی معماری میپردازیم.طراحی معماری چیست؟
معانی و تعاریف باید توجه داشت که امروزه واژه « معماری » در دو معنای وابسته بکار می رود: یکی معماری به عنوان «فرایند ساماندهی فضا» که اسم‌معنا شمردهشده‌است و به یک فعالیت آفرینشگر (خلاقانه) آدمی توجه دارد و بر پایه ی علمی-تجربی، هنر و فناوری ساخت پدید می آید. این برداشت بیشتر از سوی معماران صورت میگیرد. دوم معماری به عنوان «دستاورد ساماندهی فضا» یا اثر معماری که اسم‌ذات شمردهشده‌است و به ساختمان‌هایی اشاره دارد که پیش از ساخت آنها این فرآیند پیموده شده‌است.
این برداشت بیشتر از سوی باستان‌شناسان و مورخین معماری بکار می رود. در یک تعریف کلی از معماری ویلیام موریس چنین می نویسد: معماری؛ شامل تمام محیط فیزیکی است که زندگی بشر را در بر می گیرد و تا زمانی که جزئی از دنیای متمدن بشمار می آییم، نمی توانیم خود را از حیطه آن خارج سازیم، زیرا که معماریعبارت از مجموعه اصلاحات و تغییراتی است که به اقتضای نیازهای انسان، بر روی کره زمین ایجاد شده‌است که تنها صحراهای بی آب و علف از آن بی نصیب مانده‌اند. ما نمی توانیم تمام منافع خود را در زمینه معماری در اختیار گروه کوچکی از مردمان تحصیل کرده بگذاریم و آنها را مامور کنیم که برای ما جستجو کنند، کشف کنند، و محیطی را که ما باید در آن زندگیکنیم شکل دهند و بعد ما آن را ساخته و پرداخته تحویل بگیریم و سپس شگفتزدهشویم که ویژگی و کارکرد آن چیست. بعکس این بر ماست که هر یک، بنوبه خود ترتیب صحیح بوجود آمدن مناظر سطح کره زمین را سرپرستی و دیدبانی کنیم و هر یک از ما باید از دستها و مغز خود، سهم خود را در این وظیفه ادا کند.
شناخت امکانات، محدودیت ها، نقاط ضعف و قوت پروژه
مرحله اول در طراحی معماری، شناخت امکانات، محدودیت ها، نقاط ضعف و قوت پروژه می باشد. در این مرحله، با جمع آوری اطلاعات میدانی و بررسی موقعیت قرارگیری بنا، داده ها و آمار موجود، مقررات و ضوابط ملی و منطقه ای و دریافت نظرات و نیازهای کارفرما، دور نمایی از کلیت پروژه بدست می آید. طراحی معماری این بخش فاز مطالعات پروژه را تشکیل می دهد. بخشی از خدماتی که در مرحله مطالعات اولیه توسط طراحان ارایه می شود شامل مطالعات امکان سنجی و تحلیل میزان موفقیت پروژه با توجه به نیاز بازار در طراحی معماری است. بررسی داده های ناشی از این مطالعات کمک شایانی به تعیین کاربری پروژه و تناسب زیر بنای بخش های مختلف در طراحی معماری می نماید. این خدمات به خصوص برای کارفرمایان بخش خصوصی بسیار حیاتی و ثمر بخش خواهند بود. البته مهندسین صنایع و شرکت هایی به صورت تخصصی مطالعات امکان سنجی Feasibility study را می توانند انجام دهند اما بهتراست اینکار همراه با یک مشاور معماری انجام شود.
مطالعات معماری
اولین مرحله در طراحی معماری این است که طراح و سایر عوامل بدانند کار فرما و مهندسین اجرا کننده پروژه چه چیزی میخواهند از این رو طراح باید قبل از هر چیزی بداند که چه چیزی میخواهد طراحی کند ؟ و طرح چه سازه ای را بنا میکند ؟ کار فرما از او چه خواسته هایی دارد ؟ از این رو با ارائه سوالاتی همچون نوع فعالیت سازه چگونه است ؟ که چه افرادی میخواهند در این سازه مشغول به فعالیت یا زندگی شوند ؟ خواسته کار فرما در رابطه با نوع سازه و مصالح بکار رفته چیست ؟ و … میتواند موجب شود تا اطلاعات زیادی در اختیار طراح قرار گیرد .
بدست آوردن اطلاعات در رابطه با سایت پروژه
در این مرحله طراح با حضور مستقیم در سایت پروژه و یا با استفاده از اطلاعاتی که به وی ارائه شده است به بررسی وضعیت هایی همچون وضعیت قرار گیری پروزه و همسایگی آن با سایر پروژه ها و بنا ها و تغییرات اقلیمی و … منطقه می پردازد و به تحلیل سایت معماری می پردازد که در این رابطه میتوانید به مطلب مربوطه مراجعه کنید . هر چقدر در این مرحله اطلاعات بیشتری در اختیار طراح قرار گیرد موجب میشود که در مرحله های بعدی طرح بهتر و دقیق تر و بی نقص تری بدست آید و ایجاد شود .
جمع آوری اطلاعات و شناخت عوامل اقلیمی مرتبط با پروژه
طراح باید بداند که سازه یا که به طراحی پلان ساختمان برای آن می پردازد در چه شرایطی قرار دارد و تحت تاثیر چه نوع عواملی است و در چه نوع اقلیم آب و هوایی قرار دارد تا نوع ساختمان و جهت قرار گیری آن و نوع سقف و … ان برای طراح مشخص باشد و او با استفاده از این اطلاعات اقدام به انتخاب طرح مناسب برای سازه کند . از آنجایی که نوع اقلیم همچون میزان بارش و وزش باد و … تاثیر زیادی بر مصالح ساختمانی دارد پس باید معمار در هنگام طراحی طرح مناسبی ارائه دهد تا در هنگام خواندن پلان ساختمان نیز مهندس مجری بتواند این اطلاعات را به صورت دقیق اجرا کند .
مورد تجزیه و تحلیل قرار دادن نمونه های مرتبط اجرا شده با پروژه
پس از بدست آوردن اطلاعات لازم نوبت به آن میرسد که طراح به دنبال پروژه های مرتبط با پروژه مورد نظر خود بیفتد و ببیند که چه پروژه هایی از لحاظ اقلیمی و کاربری با پروژه در دست او شباهت دارند زیرا این شباهت ها و مشاهده آنها میتواند موجب بوجود آمدن ایده های جدید و کاربردی شود و سازه بهتر و بی نقص تری طراحی شود .