«ترک فعال» (Active Crack)، ترکی است که طول، عرض و عمق آن در گذر زمان افزایش می‌یابد. ترک‌های فعال، از حساسیت بیشتری نسبت به ترک‌های غیر فعال برخورداند. این ترک‌ها، نشان‌دهنده وجود مشکلات جدی در بتن هستند. ترک‌های فعال، معمولا با طول نسبتا زیاد، شکل مورب و به صورت منفرد یا دسته‌ای در بتن ظاهر می‌شوند. این نوع ترک‌ها، جابجایی و تغییر راستا را به همراه دارند. ترک‌های فعال معمولا بر اثر اعمال بارهای سازه‌ای رخ می‌‌دهند.
اضافه بار، انبساط حرارتی، نشست فونداسیون، طراحی اشتباه و دیگر عوامل مخرب، باعث به وجود آمدن ترک‌های فعال می‌شوند. این ترک‌ها، نیاز به نظارت دقیق و اتخاذ اقدامات اصلاحی دارند. در غیر اینصورت، احتمال انتشار آن‌ها و شکست نهایی سازه بتنی یا عضوهای بتنی افزایش می‌یابد. ترک‌های فعال، می‌توانند موقتی یا پیوسته باشند یا به ترک‌های غیر فعال تبدیل شوند. روش‌های رایج برای ترمیم ترک‌های فعال در بتن عبارت هستند از:
- حفاری و انسداد
- دوخت
- افزودن میلگرد
- افزودن میلگرد معمولی
- افزودن میلگرد پیش‌تنیده
- درزبندی انعطاف‌پذیر
حفاری و انسداد ترک فعال بتن
ترمیم ترک به روش «حفاری و انسداد» (Drilling and Plugging)، با حفاری حفره‌ای به قطر 50 تا 75 میلی‌متر در راستای گسترش ترک، تمیز کردن حفره و پر کردن آن با دوغاب بدون جمع‌شدگی یا دوغاب اپوکسی انجام می‌گیرد. این روش، مناسب ترک‌های مستقیم تا نسبتا مستقیم است.
ترک‌های عمودی دیوارهای بتنی، در اغلب موارد توسط حفاری و انسداد قابل ترمیم هستند. دوغاب پرکننده، از حرکت جانبی بتن در دو طرف ترک، کاهش نشت آب از درون ترک و افت خاک پشت دیوار جلوگیری می‌کند.
دوخت ترک فعال بتن
«دوخت ترک» (Crack Stitching)، یک روش مناسب برای ترمیم ساختاری ترک‌های فعال است. در این روش، دو حفره در دو طرف ترک حفر می‌شود. پس از تمیزکاری، قلاب مخصوص دوخت در حفره‌ها قرار می‌گیرد. سپس، یک دوغاب رزینی (اپوکسی) به درون حفره‌ها ریخته می‌شود. قلاب‌های دوخت ترک، دارای ابعاد و جهت‌گیری‌های متفاوت بوده و معمولا از جنس میله‌های فولادی هستند. جهت‌گیری قلاب‌ها باید به گونه‌ای باشد که کشش را به خوبی انتقال دهد و از تمرکز تنش جلوگیری کند.
دوخت ترک به منظور ترمیم انواع ترک سازه‌ای در بتن مورد استفاده قرار می‌گیرد. مخصوصا وقتی نیاز به اصلاح مقاومت کششی در راستای ترک‌های بزرگ باشد. با این وجود، اجرای آن به همراه روش‌های قابل اعتمادتری نظیر تزریق اپوکسی، کارایی ترمیم را به میزان قابل توجهی بهبود می‌بخشد. علاوه بر این، دوخت ترک‌ها در عضوهای غیر سازه‌ای نظیر دیوارها، عملکرد بهتری دارد.
افزودن میلگرد برای ترمیم ترک فعال بتن
افزودن میلگرد برای ترمیم ترک‌های فعال، به دو صورت انجام می‌گیرد که در ادامه به توضیح هر کدام می‌پردازیم.
افزودن میلگرد معمولی برای ترمیم ترک فعال بتن
افزودن میلگرد معمولی، به منظور ترمیم ترک‌های موجود در بتن مسلح مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش، با آب‌بندی ترک با استفاده از ماده مناسب شروع می‌شود. سپس، حفره‌هایی به قطر تقریبی 20 میلی‌متر را به گونه‌ای حفر می‌کنند که با صفحه ترک زاویه 90 درجه بسازد.
میلگردهای اپوکسی با قطر 12 یا 16 میلی‌متر به درون حفره‌ها رانده می‌شوند. میلگردها از هر طرف ترک حدود 500 میلی‌متر گسترش می‌یابند. فاصله‌داری میلگردها به شدت ترک‌خوردگی بتن و نظر کارشناسی مهندسان بستگی دارد.
افزودن میلگرد پیش‌تنیده برای ترمیم ترک فعال بتن
افزودن میلگرد پیش‌تنیده، یک روش رایج برای تقویت عضوهای بتنی است. این روش، به منظور ترمیم ترک‌های فعال و سازه‌ای نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ترک‌های جدی و حساس، تزریق دوغاب سیمانی یا دوغاب اپوکسی کفایت نمی‌کند. میلگردهای پیش‌تنیده گزینه بسیار مناسبی برای بهبود ظرفیت سازه‌ای دال‌ها و تیرهای بتنی هستند. این المان‌های تقویت‌کننده، باعث جلوگیری از گسترش ترک‌ها و اثرات مخرب آن‌ها می‌شوند.
