یکی دیگر از معیارهای تقسیم‌بندی انواع ترک بتن، شکل ظاهری و جهت‌گیری گسترش این عیب و نقص‌ها است. بر این اساس، بتن‌ها به انواع زیر تقسیم می‌شوند:
- ترک مستقیم
- ترک دندانه‌‌دار
- ترک پله‌ای
- ترک تصادفی
- ترک افقی
- ترک عمودی
- ترک مورب
ترک عمودی در بتن چیست ؟
«ترک عمودی» (Vertical Crack)، معمولا به صورت دسته‌ای (چند ترک در یک یا چند چند ناحیه) ظاهر می‌شوند. ترک‌های عمودی در فونداسیون‌ها و یا دیوارها، تقریبا به شکل مستقیم هستند. این ترک‌ها، معمولا بر اثر جمع‌شدگی ناشی از تغییرات حرارتی به وجود می‌آیند. به طور کلی، ترک‌های عمودی، کمترین خطر کمتری نسبت به دیگر ترک‌ها دارند و ترمیم آنها ساده‌تر است. ترک‌های عمودی، با عنوان ترک‌های ناشی از جمع‌شدگی نیز شناخته می‌شوند؛ چراکه دلیل اصلی رخ دادن آنها، جمع‌شدگی بتن است.
بازشدگی اغلب ترک‌های عمودی به کمتر از 3 میلی‌متر می‌رسد. این ترک‌ها، معمولا در مرکز دیوارهای ساختمان رخ می‌دند. بیشتر بودن ابعاد و متفاوت بودن محل رخ دادن ترک‌های عمودی نسبت به ابعاد و موقعیت ذکر شده، می‌تواند نشانه مشکلات جدی در ساختمان باشد. هنگام بررسی فونداسیون بتنی، تعداد ترک‌های موجود در آن بررسی کنید. اگر این تعداد بیشتر از یک باشد، حساسیت موضوع و نیاز به ترمیم سریع بتن دوچندان می‌شود.
طول ترک‌های عمودی کوچک، با گذر زمان افزایش نمی‌یابد. از این‌رو، ترمیم آنها با ریختن سیمان هیدرولیکی به درونشان صورت می‌گیرد. فرآیند ترمیم این نوع ترک به قدری ساده است که بسیاری از افراد می‌توانند آن را به تنهایی انجام دهند.
ترک افقی در بتن چیست ؟
یکی از خطرناک‌ترین انواع ترک در بتن، «ترک افقی» (Horizontal Crack) است. این ترک، وجود یک مشکل جدی در سازه را نمایش می‌دهد. اغلب ترک‌های افقی فونداسیون، بر اثر فشار زیاد آب ایجاد می‌شوند. علاوه بر این، منابع دیگر اعمال فشار نظیر حرکت خاک، بر روی ایجاد این ترک‌ها و به خطر افتادن یکپارچگی فونداسیون تاثیر می‌گذارند. ترک‌های افقی در نواحی دیگر سازه نیز رخ می‌دهند؛ اما فونداسیون، بدترین محل برای رخ دادن آنها است. ترک‌های افقی در فونداسیون، تمایل به انتشار و تخریب این بخش از سازه دارند.
استفاده از الیاف کربنی، یکی از روش‌های رایج برای ترمیم ترک‌های افقی فونداسیون است. این روش از قابلیت اطمینان خوب و هزینه پایین بهره می‌برد. به علاوه، الیاف بتنی، از لغزش فونداسیون و آسیب‌های جدی‌تر جلوگیری می‌کنند. ترک‌های جدی‌تر، به روش‌های ترمیمی پیچیده‌تر و گران‌تر نیاز دارند.
ترک پلکانی در بتن چیست ؟
«ترک پلکانی» (Step Crack)، ترکیبی از ترک‌های عمومی و افقی است. این نوع ترک، به عنوان یکی از متداول‌ترین انواع ترک در فونداسیون محسوب می‌شود. ترک پلکانی، خطر بالایی دارد و نشانه وجود مشکلات جدی است. این ترک‌ها، معمولا در گوشه‌های فونداسیون و در کنار ترک‌های افقی رخ می‌دهد.
ترک مورب در بتن چیست ؟
«ترک مورب» (Diagonal Crack)، یکی دیگر از ترک‌های جدی در بتن است. حضور این نوع ترک در فونداسیون، دیوار، ستون و تیرهایی رخ می‌دهد که تحت بارهای اضافی قرار دارند. ظرفیت باربری پایین، کافی نبودن ابعاد مقطع، کم بودن تعداد میلگردها و به طور کلی، طراحی نامناسب، باعث ایجاد ترک مورب در بتن می‌شود. این ترک‌ها، بر روی یکپارچگی سازه و عملکرد آن تاثیر منفی می‌گذارند. از این‌رو، اتخاذ اقدامات مناسب برای رفع خطر احتمالی آنها، از اهمیت بالایی برخوردار است.
