جهت تخریب ساختمان از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود. این روش‌ها عبارتند از:
1) تخریب دستی ساختمان
در این روش، ساختمان به صورت دستی تخریب شده و با استفاده از ماشین بارگیری، ضایعات خارج می‌شوند. سرعت این روش کم بوده ولی در صورتی که نکات ایمنی رعایت شود، امنیت بالاتری دارد.
نکته مهمی که باید در این روش رعایت شود، لزوم استفاده از کمربندهای ایمنی در پرتگاه‌ها و محل‌های مستعد سقوط است.
در صورتی که اکیپ تخریب از کمربندهای ایمنی، کلاه ایمنی و غیره استفاده نکنند، ممکن است صدمات جبران ناپذیری به آن‌ها وارد شود.
عملیات تخریب ساختمان به روش دستی با استفاده از ابزارهایی مانند پتک، کلنگ یا چکش صورت گرفته که از سقف شروع و سپس به طرف دیوارها ادامه می‌دهیم.
تخریب به روش دستی از بالاترین قسمت ساختمان شروع شده و طبقه به طبقه تا پایین‌ترین قسمت ساختمان ادامه می‌یابد.
در تخریب به روش دستی به نکات زیر توجه کنید:
- باید در سقف‌های کلیه طبقات سوراخی به صورت هم مرکز جهت انتقال نخاله‌ها به پایین ساختمان ایجاد شود. به این نکته توجه داشته باشید دور این سوراخ برای رفت و آمد افراد باید ایمن بوده و فضای کافی وجود داشته باشد.
- بیش از اندازه روی یک سقف نخاله دپو نکنید، چون احتمال ریزش سقف وجود خواهد داشت. در صورتی که نیاز به دپوی بیش از اندازه بود، زیر سقف جک‌هایی قرار دهید تا سقف فرو نریزد.
- آجرها، بلوک‌ها و تمام اجزایی که قابلیت استفاده مجدد در اجرا را دارند، دسته بندی شده و در یک قسمت چیده شوند.
- قبل از تخریب دیوارها این مسئله را چک کنید که دیوار با همسایه مشترک است یا خیر؟! یا به یکدیگر تکیه دارند یا خیر؟
تخریب دیوار مشترک متفاوت‌تر خواهد بود و ریزه‌کاری‌های بیشتری دارد .
- ترتیب تخریب باید بر اساس باربرداری باشد. به همین دلیل ابتدا باید دال‌ها برداشته شده، سپس تیرهای فرعی، تیرهای اصلی و در نهایت ستون‌ها تخریب شوند.
- در صورتی که یک دیوار باربر باشد، ابتدا باید تیرچه‌ها برداشته شده و سپس دیوار خراب شود.
- از لوازم متدوالی که در تخریب دستی استفاده می‌شود، می‌توان به پتک، چکش و تیشه، فرغون، بیل، کلنگ، قلم تخریب، دیلم، دستگاه فرز، دریل، چکش تخریب یا بتن کن، تخته الوار زیرپایی، بشکه، شلنگ آب، دستگاه هوا برش، داربست فلزی، طناب، قرقره، بالابر، چکش تخریب بادی و دستگاه کمپرسور اشاره کرد.
2) تخریب مکانیکی ساختمان
در روش مکانیکی جهت تخریب ساختمان‌های قدیمی و فرسوده عموما از ماشین آلات استفاده می‌شود.
تخریب به روش مکانیکی شکل‌های مختلفی دارد که می‌توان به استفاده از بیل مکانیکی، گوی تخریب و خردکننده بازوبلند هیدرولیکی اشاره کرد.
در هنگام تخریب به روش مکانیکی به نکات زیر توجه کنید:
1) حرکت و قرارگیری این ماشین آلات در مناطق زیر ممنوع است.
- فاصله 2 متری از لبه‌های ساختمان
- فاصله 1 متری از لبه بازشوها
- هرگونه عضو سازه‌ای طره‌ای
2) برای مشخص کردن محدوده مجاز حرکت و استقرار ماشین‌ها بر روی کف‌ها باید از علائم هشدار دهنده مثل انواع نوارها، ایجاد نوارهای مشخص کننده بر روی کف‌ها از طریق رنگ کردن کف‌ها یا سایر وسایل مناسب استفاده کرد.
• استفاده از بیل مکانیکی در روش تخریب مکانیکی
یکی از روش‌های رایج برای تخریب ساختمان استفاده از بیل مکانیکی است.
این روش سرعت بالاتر، هزینه بیشتر، لرزش بیشتر و ایمنی کمتر را در بر دارد و در ساختمان‌های معمولی، بیل مکانیکی معمولا در انتهای مراحل تخریب وارد می‌شود.
به انتهای بازوی این بیل‌ها قیچی، پیکور یا سنگ شکن وصل است. در این حالت نیز تخریب سازه از بالا به پایین انجام می‌شود.
• استفاده از گوی تخریب در روش تخریب مکانیکی
در این روش از توپی فولادی که به صورت رفت و برگشتی به سازه برخورد می‌کند، استفاده می‌شود.
گوی تخریب از خارج ساختمان عمل می‌کند. این روش برای ساختمان‌های مخروبه، سیلوها و سایر تاسیسات صنعتی مناسب است.
با این حال انجام عملیات، نیازمند فضای آزاد بسیار زیاد در اطراف دستگاه است.
این روش نیازمند اپراتوری با مهارت بالا است که به طور کلی در ساخت و ساز شهری کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
3) تخریب ساختمان با استفاده از مواد منفجره
ساختمان در اثر نیروی جاذبه زمین روی خود فرو می‌ریزد و مواد منفجره تنها جرقه‌ای برای شروع این فروریزی در نقطه‌ای مناسب از ساختمان است.
مواد منفجره را در پی و ستون‌های ساختمان قرار می‌دهند و سپس آن‌ها را منفجر می‌کنند؛ با ویران کردن پی ساختمان، سازه به آسانی فرو می‌ریزد. در صورت استفاده از این روش، ساختمان به یکی از دو حالت زیر سقوط می‌کند:
- سقوط مانند درخت
- سقوط در جای خود
به این نکته توجه داشته باشید که عملیات تخریب با استفاده از مواد منفجره کاملا برنامه ریزی شده، مهندسی شده و دارای محاسبات پیچیده و دقیقی است تا ساختمان دقیقاً در همان محل در نظر گرفته شده فرو بریزد و باعث ایجاد خسارت به ساختمان‌های مجاور نشود.
