وجود نور در ساختمان و محل زندگی بسیار ضروری است. نور کافی میتواند تأثیر زیادی روی سلامت روحی و جسمی افراد داشته باشد، به همین دلیل در ساخت همه خانهها تلاش میشود تا راههای نفوذی برای ورود نور به داخل تعبیه شود. نورگیرها معمولا از جنس شیشه، طلق اکرولیک و پلی کربنات ساخته میشوند تا بتوانند نور را به راحتی از خود عبور داده و آن را در ساختمان منعکس کنند. چه فکر ساخت پنجره در خانه باشید چه نورگیر ساختمان را انتخاب کنید، هدف اصلی استفاده از نور طبیعی خورشید است.
نورگیرهایی که در ساختمانها استفاده میشود، معمولاً روی سقف تعبیه شده و همه یا بخشی از فضای ساختمان را روشن میکنند. نورگیرهای سقفی بازشونده میتوانند دریچه خوبی برای تهویه هوا و تأمین نور طبیعی از سقف هم باشند. همچنین هرکجا که نورگیرها را نصب کنید میتوانند بهرهوری انرژی را بهبود دهند. این نورگیرها مناطق کمنور را روشن میکنند و نور طبیعی را به محیط داخل اتاق میآورند. علاوه بر ورود نور اضافی که میتواند هزینههای روشنایی و برق را کاهش دهد، مقدار گرمایی که نورگیر وارد اتاق میکند هم تأثیر زیادی روی مصرف انرژی دارد.
-
انواع نورگیر ساختمان از نظر محل نصب
از نظر محل نصب نورگیرهای موجود در ساختمان در دو دسته کلی قرار میگیرند که از قرار زیر هستند:
-
نورگیر زیرزمینی
این نوع از وسایل برای تامین روشنایی در واحدهای زیر زمین ساختمان استفاده میشوند و معمولا در جلوی ساختمان نصب میشوند. به همین دلیل میتوانند نور خورشید را به طبقات زیرین ساختمان انتقال دهند.
-
نورگیر پشت بام یا سقفی
نورگیر پشت بام یا سقفی یکی از رایجترین انواع نورگیر در ساختمان است که در بیشتر خانهها و ادارات دیده میشود. در این حالت همه یا قسمتی از سقف ساختمان با استفاده از لایههای شیشهای یا طلقی پوشش داده میشود تا بتوان نور را به فضای داخلی انتقال داد. نورگیر سقفی باید به خوبی در برابر باد و باران عایق شود؛ به همین دلیل بیشتر از شیشههای دوجداره برای ساخت آن استفاده میشود.
-
انواع نورگیر پشت بام و ساختمان
بسته به مواد، نوع استفاده، انواع سقف و نوع اتاق، نورگیرها انواع مختلفی دارند. در زیر به برخی از انواع نورگیرها پرداخته شده است:
- نورگیر ثابت
- نورگیر تهویه
- نورگیر لولهای
- نورگیر سفارشی
- نورگیر هرمی
- نورگیر اکریلیک گنبدی
- نورگیر طاق بشکهای
- نورگیر محدب
- نورگیر دوجداره
- نورگیر بازشو
- نورگیر موجدار
1. نورگیر ثابت
محبوبترین و پراستفادهترین نوع نورگیرها، نورگیرهای ثابت هستند. این نوع نورگیرها را برای تهویه هوا نمیتوان استفاده کرد زیرا بهطور کامل به پشتبام مهروموم شدهاند و قابلیت باز و بستهشدن ندارند. نورگیرهای ثابت در مناطق کمنور مانند راهپله و اتاق زیر شیروانی استفاده میشود. ۹۰ درصد از مواد بهکاررفته در این نورگیرها شیشه و چارچوب نورگیر هم از آلومینیوم یا چوب یا فولاد ساخته میشود.
نور مفهومی بسیار مهم در زندگی انسانهاست. نور واسط بینایی و محیط اطراف است.
2. نورگیر تهویه دار
نورگیر تهویه دار نوعی نورگیر چندمنظوره است که هم نور را وارد محیط میکند و هم کار تهویه هوا را انجام میدهد. این نوع نورگیرها برای آشپزخانه و حمام مناسب هستند، به این دلیل که میتوانند رطوبت اضافی را از بین ببرند و جریان هوای تازه را در ساختمان ثابت نگه دارند و درعینحال مکان را روشن کنند. این نورگیر را میتوان بهصورت دستی یا خودکار و یا حتی از راه دور کنترل کرد. هنگامی که باران شروع میشود، به طور خودکار بسته میشود. وجود این نورگیرهای تهویهدار باعث میشود به دلیل جریان مداوم هوا در ساختمان نیازی به تجهیزات الکتریکی تهویه کننده هوا نباشد.
3. نورگیر لولهای
نوع جدید نورگیرهای موجود در بازار، نورگیر لولهای است. زمانی که فضای سقف موردنیاز برای نورگیر ثابت و دارای تهویه در دسترس نباشد یا فضای سقف بسیار کوچکی برای نورگیر وجود داشته باشد که نتوان از دو نوع نورگیر قبلی استفاده کرد، این نوع نورگیرها را ترجیح میدهند. نورگیر لولهای شامل یک لولهای کوچک به قطر حدود ۲۰ تا ۲۵ سانت است که با گنبدی کروی در بالا پوشیده شده است. این گنبد درواقع نور را جمع و از طریق لوله به داخل منتقل میکند. این لوله از یک نوع آینه نقرهای ساخته شده است، بهطوریکه نور به طور کامل و بدون افت روشنایی به محیط منتقل میشود. این نورگیر، اتاقها را بهطور یکنواخت روشن میکند. همچنین میتوانند برای نورپردازی خاص اشیا مانند دیوارهای زنده یا آکواریوم استفاده شوند.
4. نورگیر سفارشی
این نوع از نورگیرها زمانی ترجیح داده میشوند که شرایط سقف اجازه هیچ نوع نورگیر معمولی را نمیدهد و میخواهند زیبایی ظاهری ساختمان را بیشتر و گیراتر کنند. این نورگیرها میتوانند هر شکل هندسی یا اندازهای که متناسب با نیاز محیط است، داشته باشند. تنها مواردی که در این نوع نورگیرهای سفارشی باید رعایت شود این است که مواد استفاده شده و بهدرستی انتخاب و در محیط قرار بگیرند. مواد اصلی این نورگیر باید شیشه مقاوم در برابر طوفان و سنسورهای کنترل دما و باران باشند.
5. نورگیر هرمی
بهخاطر شکلی که دارد به این نورگیرها هرمی گفته میشود. در این نورگیر هرمی شکل محفظه اصلی نورگیر روی خرطومی اصلی با برجهای افقی قرار گرفته است. بسته به نیاز میتوان آن را در هر اندازهای ساخت. این نوع نورگیرها معمولاً برای لابیها، راههای ورودی و سایر فضاهای بزرگتر ترجیح داده میشوند. آببندی بین شیشه و محل قرارگیری نورگیر باید بهدرستی ساخته شود زیرا احتمال نشتی زیاد است. این نورگیر میتواند ۴۰ سانتیمتر عرض داشته باشد و طول آن ممکن است بسته به نیاز متفاوت باشد.
6. نورگیر اکریلیک گنبدی
این نورگیرهای گنبدی شکل از پلاستیک محکم و انعطافپذیر ساخته شدهاند. شکل آن بهصورت گنبدی است زیرا نور خورشید به طور یکنواخت در اتاق پخش میشود و پرتوهای مستقیم نور را وارد اتاق نمیکند. اگر محل قرارگیری اتاق یا فضای داخلی به صورتی است که نور مستقیم به نورگیر نمیتابد، بازهم این نورگیر میتوان نور لازم از محیط را جذب و به داخل اتاق برساند. این نورگیر معمولاً دولایه عایق دارد که لایه بیرونی ضخیمتر و لایه داخلی نازکتر است. نورگیرهای اکریلیک گنبدی همچنین ممکن است در ورودی ساختمانها برای تقویت نور و زیبایی سرسراها یا برجستهکردن جزئیاتی مانند مجسمهها، نقاشیهای دیواری، گلدانها و غیره استفاده شوند.
7. نورگیر خرک بشکهای
این نوع نورگیر اغلب در ساختمانهای غیرمسکونی استفاده میشود. این نورگیر را نمیتوان در ساختمانهای مسکونی استفاده کرد زیرا مساحت نورگیر بیشتر است و بهنوعی حریم خصوصی ساکنان ساختمان را به خطر میاندازد. این نوع نورگیر معمولاً در معابر، سایبانها، پناهگاههای پارکینگ، پاساژهای مراکز خرید، مؤسسات پزشکی و آموزشی و مجتمعهای صنعتی استفاده میشود.
8. نورگیر محدب
یکی از انواع نورگیر در ساختمان که به نام کوپل یا محدب شناخته میشود؛ دارای سه بخش حباب، پایه و اتصالات است. نورگیر محدب با پایه فایبرگلاس از جنس ورقههای اکرولیک ساخته شده و پایههای آن هم از الیاف شیشهای یا فایبرگلاس هستند. این حباب با استفاده از اتصالات پیچ و مهرهای بر روی پایه متصل میشود.
9. نورگیر دوجداره
نورگیر دوجداره هم یک نوع نورگیر حبابی است که با استفاده از شیشههای دوجداره ساخته میشود. نکته مهم درباره این نوع از نورگیر ساختمان این است که مانع از اتلاف دما میشود. زیرا نورگیر سقفی قدیمی مانعی برای تبادل حرارتی میان داخل و خارج نبود و همین موضوع میتوانست بخش زیادی از انرژی را هدر دهد. اما استفاده از نورگیر دوجداره میتواند از هدر رفتن انرژی جلوگیری کند.
10. نورگیر بازشو
از دیگر انواع نورگیر در ساختمان میتواند به مدلهای بازشو اشاره کرد که به دو صورت دستی و برقی کار میکنند. نورگیرهای حبابی بازشو معمولا در زاویه 0 تا 30 درجه حرکت میکنند و دارای یک جک برقی یا دستی به همراه لولا هستند. اما نمونهای نورگیر ساختمان بازشو به صورت کشویی هم در بازار وجود دارد که در راستای بدنه و به صورت کامل باز میشود. این مدل از ساختارها، امکان تبادل هوا را هم فراهم میکنند.
11. نورگیر موجدار
نورگیرهای موجدار بیشتر در جایی استفاده میشوند که سقف شیبدار دارند یا با پوشش ایرانیت و ورقهای شیروانی پوشانده شدهاند. این نوع از ساختارها دارای یک حالت موج گونه هستند که میتواند جایگزین یکی از ورقها در پوشش سقف شده و در نتیجه نور را به داخل محیط انتقال دهد.
-
نورگیر هوشمند، نسل جدید انواع نورگیر در ساختمان
نورگیر ساختمان در دنیای امروز پیشرفت زیادی داشته و میتواند به قسمتهای مختلف ساختمان نور رسانی کند. اما هنوز هم قسمتهایی از ساختمان مانند واحدهای شمالی، راهپلهها و زیرزمینها هستند که از نور طبیعی محروم میمانند و نمیتوان به اندازه کافی به آنها نور رسانی کرد. زیرا نورگیر سقفی قدیمی به صورت ثابت طراحی میشود و در نتیجه تنها ساعتهای خاصی از روز را میتوان از نور طبیعی استفاده کرد. نورگیر هوشمند راهکاری است که برای حل این مشکل ابداع شده است.
نورگیر هوشمند یکی از جدیدترین انواع نورگیر در ساختمان است که به صورت کلی بر روی ساختمان نصب میشود و دارای یک آینه متحرک است که همراه با خورشید حرکت میکند. به همین دلیل در همه ساعتهای روز میتواند به طور موثری نور خورشید را به فضای داخلی انتقال دهد. نکته جالب اینجا است که این مدل از نورگیر ساختمان میتواند از طریق کانالهایی نور را به همه طبقات ساختمان انتقال دهد و به این ترتیب امکان استفاده از نور طبیعی خورشید را برای همه فراهم کند.
-
مزایای استفاده از نورگیر
- نورگیرها تهویه طبیعی هوا و نور را بیشتر میکنند.
- ظاهر زیبایی ساختمان را بهبود میبخشد.
- میزان طبیعی و سالم ویتامین دی که از نور خورشید تأمین میشود را مستقیم وارد اتاق میکنند.
- با جایگزینی مداوم هوای گرم با هوای تازه و خنک توسط نورگیر هوای محیط تهویه شده، تعادل دما را در اتاق حفظ میکند.
- استفاده از کولرهای هوا و انتشار گازهای گلخانهای در محیط را کاهش میدهند.
- استفاده از شیشههای نیمه شفاف باعث کاهش اثر تابش نور و پخش یکنواخت نور در ساختمان میشود.
-
معایب استفاده از نورگیر
- عیب اصلی نورگیر این است که نمیتوان میزان نور و حرارتی را که از نورگیر میآید را کنترل کرد.
- در روزهای تابستان به دلیل عبور گرمای بیشتر از نورگیرها، نیاز به سرمایش مصنوعی اتاق است.
- در روزهای زمستان به دلیل بارش برف شدید دمای داخل اتاق به دلیل وجود نورگیر کم میشود.
- تجمع گردوغبار در نورگیرها که نیاز به تمیزکاری منظم دارد.
- ازآنجاییکه قراردادن نورگیر در پشتبام است، احتمالاً تمیزکردن نورگیر تبدیل به یک کار سخت و ترسناک میشود!
- به دلیل آببندی نامناسب نورگیرها، اکثر خانهها مشکل نشتی و نفوذ آب به داخل خانه را دارند.
- هزینه نصب و نگهداری نورگیر در مقایسه با پنجرههای معمولی بیشتر است.