شروع تاریخچه سدسازی به حدود 3000 سال پیش از میلاد مسیح در بینالنهرین و خاورمیانه بازمیگردد. در این دوران، به منظور کنترل سطح آب رودهای دجله و فرات از سد استفاده میشد.
«سد جاوا» (Jawa Dam) در کشور اردن را میتوان به عنوان اولین سد ساخته دست بشر در نظر گرفت. این سد وزنی، با استفاده از دیوار سنگی به ارتفاع 9 متر و ضخامت 1 متر در طول 50 متر ساخته شده است.
قدمت «سد الکفره» (El-Kafara Dam) در کشور مصر به حدود 2800 تا 2600 سال پیش از میلاد بازمیگردد. هدف از ساخت این سد، کنترل و انحراف جریان آب بود. البته شواهد نشان میدهند که سد الکفره در حین ساخت یا کمی بعد از اتمام ساخت، بر اثر بارشهای شدید باران تخریب شد.
در دوران آمنمهات سوم و چهارم، کانالی به طول 15 کیلومتر برای اتصال «گودال فایوم» (Fayum Depression) به رود نیل در مصر حفر شد. سپس دو سد بر روی رود نیل ساخته شدند تا به منظور جمعآوری بارشهای سالانه و انتقال آنها به زمینهای کشاورزی مورد استفاده قرار گیرند.
مهندسی رومیها را میتوان به عنوان نقطه عطفی سدسازی در دوران باستان در نظر گرفت. مهندسان رومی ایده ساخت سدهایی با مخازن بزرگ برای جمعآروی آب و تامین دائمی مصارف خانگی در فصلهای گرم را مطرح کردند. استفاده رومیها از ملات هیدرولیکی ضد آب، امکان ساخت سدهای بزرگ با مقاومت بالا را فراهم کرد. «سد رود حمص» (Lake Homs Dam) و «سد خربقه» (Harbaqa Dam)، نمونههایی از سدسازی رومیان در سوریه امروزی هستند. بلندترین سد ساخته شده توسط رومیان، یکی از مجموعه «سدهای سابیاکو» (Subiaco Dams) بود که ارتفاع آن به حدود 50 متر میرسید.
در دوران ساسانی (حدود 400 سال پیش از هجرت)، سدهایی با کاربریهای مختلف نظیر تولید نیرو برای چرخهای آبی و انحراف مسیر آب در ایران ساخته شدند. از معروفترین سد-پلهای این دوران میتوان به بند قیصر در شوشتر استان خوزستان اشاره کرد.
در قرون وسطی و در کشور هلند، سدها اغلب به منظور توقف جریان رودها، تنظیم سطح آب و جلوگیری از ورود آب دریا به باتلاقها ساخته میشدند. ساخت این سدها، معمولا در ورودی شهر صورت میگرفت؛ چراکه بستن راه آب در ورودی شهرها سادهتر بود. به عنوان مثال، در حدود سال 1270 میلادی (648 شمسی)، یک سد برای کنترل آب رود آمستردام در مرکز این شهر ساخته شد.
با شروع انقلاب صنعتی در قرن 19 میلادی (قرن 13 و 14 شمسی)، اولین سدهای قوسی بزرگ با استفاده از مهارتهای مهندسی و مصالح جدید ساخته شدند. در سال 1856 میلادی (1234 شمسی)، ساخت اولین پل قوسی مهندسیشده در استرالیا به پایان رسید.
ساخت «سد پایین اسوان» (Aswan Dam) بر روی رود نیل در سال 1902 میلادی (1290 شمسی) را میتوان به عنوان شروع دوران ساخت سدهای بزرگ دانست. این سد با ارتفاع ۳۶ متر و طول ۱۹۵۰ متر ساخته شد. تا آن زمان هیچ سدی با این ابعاد ساخته نشده بود. پس از اتمام ساخت، سد پایین اسوان به عنوان بزرگترین سد جهان شناخته شد.
دیگر پروژه عظیم و معروف سدسازی، «سد هوور» (Hoover Dam) در کشور آمریکا است. این سازه در بین سالهای 1931 تا 1936 میلادی (سالهای 1309 تا 1314) با ارتفاع 221 متر و طول 379 متر به منظور کنترل سیلاب، فراهم کردن آب مورد نیاز برای کشاورزی و تولید برق ساخته شد. تا آن زمان، هیچ سازه بتنی به بزرگی سد هوور ساخته نشده بود.
از زمان سد هوور تا به امروز، سدهای بزرگ بسیار زیادی ساخته شدهاند. بزرگترین سد ساخته شده در ایران، سد کارون 4 با ارتفاع 230 متر و طول 440 متر است. البته سد بختیاری نیز یکی دیکر سدهای بزرگ در حال ساخت است که در صورت تکمیل، با ارتفاع 325 متر به بلندترین سد ایران و جهان تبدیل خواهد شد.
