در بخش‌های قبلی، تاریخچه ساخت پل توسط انسان را مورد بررسی قرار دادیم. امروزه با پیشرفت تکنولوژی، روش‌های متعددی برای ساخت این سازه‌ها معرفی شده‌‌اند. در ادامه به معرفی پرکاربردترین روش‌های ساخت پل می‌پردازیم.
ساخت پل با روش ساخت برجا
«روش ساخت برجا» (Cast In Situ Method)، یک روش انعطاف‌پذیر برای ساخت پل‌هایی با هندسه پیچیده یا غیرمتعارف است. قطعات مورد نیاز برای ساخت پل با استفاده از روش ساخت برجا در محل پروژه ساخته می‌شوند. این روش بیشتر در پروژه‌هایی به کار می‌رود که به دلیل اندازه بزرگ قطعات ساخته شده یا نبودن مسیر دسترسی مناسب، امکان انتقال اجزا به محل مورد نیاز وجود نداشته باشد. روش ساخت برجا به سه نوع «روش پیشرانی» (Incremental Launching Method)، «روش طره متعادل» (Balanced Cantilever Method) و «روش ساخت برجا پس تنیده» (Cast In Situ Post Tensioned Method) تقسیم می‌شود.
ساخت پل با روش پیشرانی
روش پیشرانی یا به اختصار ILM، معمولا برای ساخت پل‌های بتنی پیوسته یا پل‌هایی با شاه‌تیر فولادی مورد استفاده قرار می‌گیرد. فرآیند ساخت در این روش به صورت تدریجی است. در روش پیشرانی، ساخت عرشه با جلو بردن سازه از تکیه‌گاه تا پایه به صورت منقطع انجام می‌شود. این روش برای عرشه‌هایی با طول بیش از 250 متر قابل استفاده است.
ساخت پل با روش طره متعادل
روش طره متعادل برای ساخت پل‌هایی با طول دهانه 50 تا 250 متر مورد استفاده قرار می‌گیرد. ساخت پل در این روش می‌تواند به صورت برجا یا پیش ساخته باشد. در روش برجا، قطعات پل از سر آزاد طره نگهداری شده توسط پایه‌ها به یگدیگر متصل می‌شوند. روش طره متعادل برای ساخت پل‌هایی با دهانه بلند، طول نامنظم و پل‌های کابلی بهترین گزینه به حساب می‌آید.
ساخت پل با روش ساخت برجا پس تنیده
روش ساخت برجا پس تنیده، یکی از پرتقاضاترین روش‌های ساخت پل است. این روش امکان ساخت پل‌هایی با انحناهای پیچیده و با دوام بالا را فراهم می‌کند. در این روش علاوه بر بتن و آرماتور، رشته‌ها و میله‌ها نیز برای ایجاد پس تنیدگی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
پس از آماده‌سازی قالب بتن، رشته‌ها درون آرماتور قرار می‌گیرند و بتن‌ریزی انجام می‌شود. پس از سفت شدن بتن، رشته‌ها توسط جک کشیده می‌شوند تا در معرض یک نیروی کششی با مقدار مشخص قرار گیرند. با رسیدن به نیروی کششی از پیش تعیین شده، رشته‌ها در همان وضعیت قفل می‌شوند. به این ترتیب، ظرفیت باربری و دوام پل افزایش می‌یابد. پس تنیدگی، نیاز به استفاده از تکیه‌گاه‌های میانی را برای پل‌هایی با دهانه بلند حذف می‌کند.
مزایا و معایب روش ساخت برجا
مزایای روش ساخت برجا عبارت هستند از:
- نیازی به جابجایی سنگین تجهیزات یا انتقال تجهیزات به محل پروژه وجود ندارد.
- روسازه از آسیب‌های حین جابجایی در امان است.
- بهترین گزینه برای ساخت پل در نواحی غیر قابل دسترس است.
- هزینه ساخت پل‌های بتنی مسلح مناسب است.
از معایب روش ساخت برجا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- زمان ساخت نسبت به روش‌های پیش ساخته بیشتر است.
- برای مواردی که ساخت بر روی آب انجام می‌شود، احتمال آسیب دیدن بتن تازه وجود دارد.
- نیاز به نیروی کار زیاد و نظارت افراد باتجربه وجود دارد.
ساخت پل با روش پیش ساخته
در «روش پیش ساخته» (Precast Method)، ساخت پل با استفاده از قطعات پیش ساخته بتنی انجام می‌شود. روش‌های مختلفی برای ساخت این قطعات وجود دارد. به طور کلی، اجزا پیش ساخته در این روش به موارد زیر تقسیم می‌شوند:
- تیرهای پیش ساخته
- عرشه پیش ساخته
- عرشه پیش ساخته منقطع
ساخت پل با روش ساخت دهانه به دهانه
«روش ساخت دهانه به دهانه» (Span by Span Casting Method)، یکی از روش‌های پیشرفته مشابه روش طره متعادل است. ساخت دهانه به دهانه به عنوان بهترین روش از نظر هزینه و سرعت در نظر گرفته می‌شود. این روش به منظور ساخت پل‌های بلند یا چند دهانه با طول حداکثر 60 متر برای هر دهانه منتاسب است.
روش ساخت دهانه به دهانه، با قرار دادن عرشه در یکی از تکیه‌گاه‌ها شروع می‌شود و با اتصال قطعات بعدی تا رسیدن به انتهای پل پایان می‌یابد. جانمایی قطعات توسط یک سیستم دکل موقتی یا با استفاده از خرپا مونتاژ شده صورت می‌گیرد.