به طور کلی، موادی نظیر خاک، سنگ، باطله معدنی یا کارخانه‌ای، بتن، مصالح بنایی (آجر، سنگ، ملات)، فولاد، چوب، پلاستیک یا ترکیبی از این مواد در ساخت سدها قابل استفاده هستند. امروزه، بتن، خاک و سنگ به عنوان مصالح اصلی در اکثر پروژه‌های سدسازی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
سد ملاتی چیست؟
سازه بنایی، سازه‌ای است که از کنار هم قرار دادن چندین جز تشکیل می‌شود. به طور کلی، اجزا اصلی سازه‌هایی بنایی، آجر یا سنگ و ماده اتصال‌دهنده آن‌ها، ملات سیمانی است. «سدهای ملاتی» (Masonry Dams) یا سد با مصالح بنایی، با استفاده از سنگ یا آجر ساخته می‌شوند. در این نوع سد، ملات سیمانی به منظور اتصال بلوک‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. از انواع سدهای ملاتی می‌توان به سدهای قوسی و وزنی اشاره کرد.
سد بتنی چیست؟
بتن، متداول‌ترین ماده مورد استفاده برای ساخت سدها است. مناسب بودن چگالی بتن و مقاومت بتن، آن را به یک گزینه مناسب برای ساخت این سازه‌ها تبدیل می‌کند. اکثر سدهای بزرگ دنیا با استفاده از بتن ساخته شده‌اند. این ماده پرکاربرد در انواع مختلف سدها (وزنی، قوسی و پشت‌بنددار) مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سد خاکی چیست؟
«سدهای خاکی» (Erathen Dams)، با استفاده از خاک معمولی ساخته می‌شوند. این نوع سدها در مواردی مورد استفاده قرار می‌گیرد که فونداسیون خاکی بسیار ضعیف یا قادر به تحمل وزن سدهای ملاتی نباشد. به دلیل استفاده از خاک معمولی، هزینه ساخت سدها خاکی نسبت به انواع دیگر سدها بسیار کم‌تر است.
سد سنگریزه ای چیست؟
«سدهای سنگریزه ای» (Rock-Filled Dams)، با استفاده از مواد سنگی ریز و درشت ساخته می‌شوند. بالادست این نوع سدها، از خشکه چین بدون ملات و پایین دست آن‌ها از سنگ‌های آواری است. یک لایه دال بتن آرمه نیز به منظور جلوگیری از نفوذ آب در بخش بالادست مورد استفاده قرار می‌گیرد.
پایداری سدهای سنگ‌ریزه‌ای از سدهای خاکی بیشتر است. به علاوه، ماهیت انعطاف‌پذیر آن‌ها، مقاومت‌شان در برابر بارهای دینامیک را افزایش می‌دهد.
سد لاستیکی چیست؟
«سدهای لاستیکی» (Rubber Dams)، استوانه‌های لاستیکی هستند که به منظور افزایش سطح آب بالادست در مسیر کانال، رودخانه، سرریز یا تاج سد قرار می‌گیرند.
سد چوبی چیست؟
سدهای چوبی، نوعی از سدهای موقتی هستند که با استفاده از الوار و تخته‌های چوبی ساخته می‌شوند. ارتفاع این نوع سدها معمولا بین ۲ تا ۴ متر و حداکثر ۸ متر است. سدهای چوبی در گذشته رواج زیادی داشتند. این سدها به منظور انحراف آب برای ساخت سد اصلی، کنترل جریان آب سیل و دیگر مقاصد موقتی مورد استفاده قرار می‌گرفتند.
سدهای چوبی نسبت به سدهای دیگر، هزینه کم‌تری دارند. با این وجود، به دلیل طول عمر پایین و کاربری‌های محدود، استفاده از چوب به عنوان ماده اصلی سدها در حال منسوخ شدن است.
سد فولادی چیست؟
در اوایل قرن 19 میلادی (اواخر قرن 12 شمسی)، فولاد به طور آزمایشی برای ساخت چند سد مورد استفاده قرار گرفت. سدهای فولادی از قرار دادن چندین ورق به صورت شیب‌دار و جانمایی چندین تیر باربر در پشت این ورق‌ها ساخته می‌شوند. به دلیل هزینه بالای سدهای فولادی نسبت به سدهای ملاتی، بتنی و خاکی، استفاده از آن‌ها به عنوان سازه‌های دائمی را می‌توان یک آزمایش شکست‌خورده در نظر گرفت.
در مجموع، فولاد نیز مانند چوب، فقط برای ساخت سدهای موقت مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع سد، برای ارتفاع 15 تا 18 متر مناسب هستند.