انواع ترک در بتن از نظر عرض بازشدگی
برخی از انواع ترک در بتن، در مراحل اولیه ساخت اجرای سازهها و برخی دیگر، طی گذر زمان به وجود میآیند. برخی از ترکها، اجتنابناپذیر و برخی دیگر، سوالبرانگیز هستند. بازشدگی برخی از ترکها ( حدود 0/01 میلیمتر) با چشم غیر مسلح دیده نمیشود؛ و بازشدگی برخی دیگر، به 5 میلیمتر یا بیشتر میرسد. بر اساس عرض بازشدگی، انواع ترک در بتن عبارت هستند از:
- ترک با بازشدگی کم: کمتر از 1 میلیمتر
- ترک با بازشدگی متوسط: بین 1 تا 2 میلیمتر
- ترک با بازشدگی زیاد: بیشتر از 2 میلیمتر
ترک با بازشدگی کم یا ترک مویی چیست ؟
ترک با بازشدگی کم «ترک مویی» (Hairline Crack)، ترکی بسیار نازک (تقریبا به اندازه موی سر انسان) است. وجود این نوع ترک در بتن، طبیعی و قابل قبول در نظر گرفته میشود. ترکهای مویی، معمولا بر اثر جمعشدگی ناشی از خشک شدن به وجود میآیند. ابعاد این ترکها، حدود کمتر از 1 میلیمتر و در حدود 0/08 میلیمتر است. ترکهای مویی، معمولا بر رو سطح رخ میدهند.
بر اساس تعریف استاندارد «ACI 116R-90»، ترکهای مویی بر روی سطح بتن ظاهر شده و به سختی دیده میشوند. در تعریف استاندارد این ترکها، اشارهای به ابعاد آنها نشده است. با این وجود، اگر قادر به دیدن داخل یک ترک باشید، به احتمال زیاد، آن ترک مویی نیست. ترک مویی، تقریبا در تمام انواع بتن تشکیل میشود. فونداسیونها، پیادهروها، دیوارها و عضوهای پیشساخته، همگی مستعد رخ دادن ترک مویی هستند.
عوامل موثر بر ایجاد ترک مویی چه هستند ؟
اصلیترین عامل ایجاد ترکهای مویی در بتن، فرآیند عملآوری یا «کیورینگ» (Curing) است. در این فرآیند، بتن تازه، آب خود را از دست میدهد. با از دست رفتن آب و خشک شدن بتن، حجم آن کاهش مییابد و بتن منقبض یا اصطلاحا جمع میشود. جمعشدگی ناشی از خشک شدن، ترکهای مویی را به همراه دارد. از دیگر عوامل موثر بر ایجاد ترک مویی در بتن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- از دست رفتن آب به دلیل جذب رطوبت توسط بستر، قالب یا سنگدانه
- آب انداختن
- تهنشینی ذرات
- اجرای نامناسب
- واکنشهای آلکالی در سنگدانه
- نوع و محتوای سیمان پرتلند
- وجود افزودنیهایی نظیر خاکستر بادی، سیلیکا فوم و غیره
- نوع و میزان افزودنیها
- اجرای نادرست پرداخت (نظیر شمشهکشی نامناسب)
ترک مویی چگونه ترمیم می شود ؟
ترمیم ترکهای مویی در بتن، با استفاده از روش آببندی انجام میگیرد. این روش ترمیم، طی مراحل زیر اجرا میشود:
- بررسی نواحی حضور ترک و تمیز کردن سطح بتن
- انتخاب ماده آببند نظیر سیلیکون، لاتکس، دوغاب پلیمری، اپوکسی، رنگ و غیره
- اعمال ماده آببند
- رعایت الزامات آببندی تا عمل آمدن کامل ماده آببند
نکات تکمیلی در رابطه با ترک های مویی
ترکهای مویی تا عرض 0/3 میلیمتر، قابل قبول هستند. با این وجود، قابل قبول بودن ترک در بتن، به سازهای بستگی دارد که این شکستگی در آن رخ میدهد. به عنوان مثال، در سازههای دریایی، حداکثر عرض بازشدگی ترک نباید از 0/1 میلیمتر تجاوز کند. برای ترکخوردگیهای داخلی عضوهای سازهای در محیطهای مرطوب و خورنده، این مقدار به 0/2 میلیمتر و برای عضوهای داخلی محافظتشده، این مقدار به 0/3 میلیمتر میرسد.