آرماتور عرضی، مجموعهای میلههای فولادی است که به صورت عمود یا مایل نسبت به آرماتورهای طولی نصب میشوند. این آرماتورها، وظیفه مقاومت در برابر بارهای برشی و پیچشی درون ستون بتنی را برعهده دارند. آرماتورهای عرضی با افزایش شکلپذیری و بهبود محصورشدگی بتن، از شکست جانبی ستون جلوگیری میکند. به علاوه، بستن این المانها به آرماتورهای طولی (توسط سیمهای فولادی)، مانع از جابجایی میلگردها میشود.
به طور کلی، نصب آرماتورهای عرضی توسط تنگ، دورگیر یا دورپیچ در اطراف آرماتورهای طولی الزامی است؛ مگر آنکه بر اساس آزمایشها و تحلیلها، مقاومت کافی ستون بدون این المانها تایید باشد. الزامات طراحی و اجرایی آرماتورهای عرضی نظیر خاموتها، تنگها، دورپیچها و دورگیرها به طور کامل در مبحث نهم مقررات ملی ساختمان، ویرایش 1399، بندهای 1-6-21-9 تا 4-6-21-9 و 5-6-12-9 تا 7-6-12-9 آورده شدهاند.
میلگرد انتظار یا میلگرد ریشه در ستون بتنی چیست؟
آرماتور انتظار یا آرماتور ریشه، یکی دیگر از آرماتورهای پرکاربرد در اجرای ستون بتنی است. در ساخت بسیاری سازههای بتنی، به دلیل محدودیتهای اجرایی یا حجم بالای بتنریزی، امکان ساخت عضوهای سازه به صورت یکجا وجود ندارد. در این حالت، به منظور مقابله با مشکلاتی نظیر ایجاد درز سرد و کاهش استحکام سازه، میلگردهایی بین دو لایه مجاور تعبیه میشوند. به این میلگردها که وظیفه انتقال بار بین عضوهای مجاور بتنی را برعهده دارند، میلگرد انتظار میگویند.
در ستونهای بتنی، میلگردهای انتظار برای ایجاد اتصال به عضوهای دیگر نظیر تیر، ستون بالایی، دال و دیوار مورد استفاده قرار میگیرند. با این وجود، ایجاد اتصال مناسب بین روسازه و فونداسیون، متداولترین کاربرد میلگرد انتظار در اجرای ستون بتنی است.
تصویر بالا، نحوه اتصال ستون به فونداسیون باسکولی را نمایش میدهد. در اجرای میلگرد انتظار ستون بتنی، پارامترهایی مانند طول موثر، خم و بیرونزدگی میلگرد از اهمیت بالایی برخوردار هستند. در مجموع، آرماتوربندی از مهمترین مراحل اجرای ستون بتنی است. در این مرحله، انتخاب الگوی مناسب (مانند تصویر زیر) میتواند فرآیند اجرا را تسهیل ببخشد و عمکلرد ستون در مقاومت و توزیع بارهای مختلف را تضمین کند.
